«دیلمان»

دسته : ایرانی

این مجموعه موسیقی اصیل ایرانی برای نوجوانان، خلاصه‌ای از چهار کاست (ردیف‌های موسیقی) کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و اشکال مختلف موسیقی ایرانی را به همگان عرضه می‌کند.

شرح فیلم و صوت

برخی از تعاریف به کار رفته در این اثر:

 

آواز: بخشی از موسیقی ایرانی است که ریتم و ضربات زمان دار ندارد و با ذوق و سلیقه خواننده یا نوازنده و به خواست او می‌تواند کوتاه و یا طولانی و کشدار اجرا شود. از این رو به صورت تک‌نوازی و تک‌خوانی اجرا می‌شود.

دستگاه: آوازی که به سبب طرز بستن درجات گام و فواصل اجزای آن از آوازهای دیگر متفاوت است.

معمولا موسیقی آوازی ایران را شامل هفت دستگاه و پنج آواز می‌دانند. دستگاه‌ها شامل ماهور، همایون، سه‌گاه، چهارگاه، شور، نوا و راست پنجگاه و آوازها شامل دشتی، افشاری، بیات ترک، اصفهان و ابوعطا است. هر دستگاه شامل قطعات و گوشه‌های متعدد است.

ردیف: سبک، روش، کیفیت تنظیم و ترکیب یک آواز است.

پیش درآمد: قطعه‌ای که مشخص می‌کند چه دستگاهی قرار است اجرا شود.

چهار مضراب: قطعه‌ای آهنگین، ریتم‌دار و کوتاه، نمایش‌گر مهارت مجری که به طور عمده با ضرب 8/6 ، 4/3 یا 4/2 اجرا می‌شود.

تصنیف: آهنگی موزون که بر روی شعر خاصی ساخته شده و به وسیله خواننده همراه با یک یا چند ساز اجرا می‌شود.

رِنگ: آهنگی موزون که با ریتم تند و معمولا در پایان آواز یا تصنیف اجرا می‌شود.

دیلمان: نام یکی از گوشه‌های آواز دشتی که از دیلم یکی از نواحی قدیمی گیلان اقتباس شده است.


قطعات روی نخست:

چهارگاه: هُدی ـ پهلوی، آواز با تار ـ تصنیف چهارگاه

سه گاه: مخالف و فرود، آواز با کمانچه ـ چهار مضراب با سنتور ـ پیش درآمد ـ چهار مضراب با تار ـ رنگ سه گاه

قطعات روی دوم:

آواز شور همراه با کمانچه ـ پیش درآمد ـ چهار مضراب ـ تصنیف از عارف قزوینی ـ رِنگ از رکن‌الدین مختاری

دیلمان، آواز همراه با کمانچه ـ قطعه در قفس از ابوالحسن صبا

مشخصات فیلم و صوت
تهیه کننده : کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
سال : ۱٣٧٣
نوع ارائه اثر : کاست
دست اندرکاران : به اهتمام: کامبیز روشن‌روان نوازندگان: سنتور: اسماعیل تهرانی تار: هوشنگ ظریف سه‌تار: مهربانو توفیق کمانچه: رحمت‌الله بدیعی نی: کمال سامع عود: محمد دلنوازی مدیرتولید: محمد اولیائی طرح روی جلد: ابوالفضل همتی‌آهویی