محمدرضا شجريان اول مهر ماه 1319 در مشهد متولد شد. او خواننده، آهنگ‌ساز، خوش‌نویس و موسیقی‌دان ایرانی است.

در خاطرات ايام كودكی او آمده که در 5 سالگی در خلوت كودكانه آواز می‌خوانده.

از 9 سالگی تلاوت قرآن را آغاز می‌کند و يک سال بعد اين كار را در نشست‌ها و اجتماعات سیاسی ادامه می‌دهد.

در سال 1331 برای نخستين بار صدايش از راديو خراسان پخش می‌شود.

سال 1332 به عنوان دانش‌آموز ممتاز مشهدی معرفی می‌گردد و در دبيرستان شاهرضا تحصيلات خود را ادامه می‌دهد. هم‌زمان در مسابقات فوتبال دبیرستان‌های مشهد حضور می‌یابد و در سال 1334 موفق می‌شود به تیم دانش‌آموزی استان راه پیدا کند.

وی سال 1336 به دانش‌سرای مقدماتی مشهد می‌رود. در همين سال برای نخستين بار با يک معلم موسيقی به نام جوان ‌آشنا می‌شود.

پی‌گيری جدی كار آواز سبب می‌گردد تا در سال 1338 به اجرای آوازهايی بدون ساز و نيز قرائت قرآن برای راديو خراسان بپردازد.

يک سال بعد ديپلم دانش‌سرای عالی می‌گيرد و به استخدام آموزش و پرورش در می‌آيد. هم‌زمان به تدريس در دبستان خواجه نظام‌الملک بخش رادكان می‌‌پردازد. در همین سال با ساز سنتور نیز آشنا می‌شود.

آشنايی با سنتور اين اشتياق را در وی شدت می‌بخشد كه با نت و فراگیری سنتور نزد جلال اخباری تحقیق برای بهتر کردن صدای سنتور، تجربه‌های خود را در موسيقی گسترش دهد.

شجريان در سال 1340 با دوشیزه فرخنده گل‌افشان در شهر قوچان ازدواج می‌كند و مرداد ماه جشن عروسی برگزار می‌گردد.

حاصل اين زندگی سی ساله، سه دختر و يک پسر (همايون) است.

سال 1342 هم‌زمان با به دنیا آمدن نخستین فرزندش موفق می‌شود نخستین سنتور خود را با چوب توت بسازد.

شجریان پس از چند سال تدريس و مديريت دبستان‌های مشهد، آذر ماه 1346 به تهران منتقل می‌شود و از همان بدو ورود با استاداحمد عبادی نوازنده و نواساز نامی سه تار، آشنا می‌شود.

هم‌زمان با راديو ايران همکاری دارد و به کلاس درس آواز استاداسماعیل مهرتاش و انجمن خوش‌نویسان نزد استاد بوذری نیز می‌رود.

آشنایی با رضا ورزنده استاد سنتور نیز در تابستان همین سال اتفاق می‌افتد.

اجرا و ضبط نخستین برنامه در رادیو ایران که با عنوان «برگ سبز شماره 216» شب جمعه 15 آذر ماه پخش شد از ديگر فعاليت‌های شجريان در اين سال بود.

کار در رادیو با نام مستعار «سیاوش بیدکانی» تا سال 1350 خورشیدی و بعد در رادیو و تلویزیون با نام خودش از جمله تلاش‌های شجريان در مسير زندگی هنری‌اش به شمار می‌رود.

در سال 1347 از آموزش و پرورش به وزارت منابع طبیعی انتقال می‌يابد و هم‌زمان به كلاس خوش‌نويسی استادحسن ميرخانی می‌رود.

سال 1349 همكاری خود با برنامه‌های تلویزیون ملی ایران را آغاز می‌كند و هم‌زمان به دريافت خوش‌نويس ممتاز نایل می‌شود.

سال 1350 با استادفرامرز پايور آشنا می‌شود و به مشق سنتور و آموزش ردیف آوازی صبا نزد او ادامه می‌دهد.

در همين سال افتخار آشنايی با شاعر گران‌قدر هوشنگ ابتهاج (سايه) را پيدا می‌كند و به همكاری با برنامه «گل‌های» تازه رادیو می‌پردازد.

سال 1351 شجريان ضمن همكاری در برنامه گل‌ها با استادنورعلی‌خان برومند آشنا می‌شود و به آموزش سبک و شيوه آوازی طاهرزاده نزد وی مشغول می‌شود.

آشنايی با استاد دوامی و نيز آموختن رديف‌های آوازی از ديگر توفيقات شجريان در اين سال بود.

در سال 1352 به اتفاق گروهی از هنرمندان هم‌چون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگ‌فر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون، داوود گنجه‌ای، مقدسی، حدادی و دیگران هنرمندان مرکز «حفظ و اشاعه موسیقی» را به سرپرستی استادداريوش صفوت بنا می‌گذارند.

در سال 1354 همايون متولد می‌شود و شجریان از همین سال اجرای کنسرت در كشورهای دیگر را آغاز می‌کند.

سال 1355 در جشنواره توس نیشابور و در جشن هنر شیراز به اجرای برنامه می‌پردازد و همراه ابتهاج و برخی هنرمندان دیگر از کارهای رادیویی کناره‌گیری می‌کند.

سال 1356 شركت دل آواز را تاسيس و در سال 1357 در مسابقات تلاوت قرآن سراسر كشور به مقام نخست می‌رسد.

از سال 1358 تا اواخر دهه شصت فعالیت‌های گسترده‌ای با گروه فرامرز پایور، عارف،  شیدا و همچنین پرویز مشکاتیان آغاز می‌کند و آلبوم‌های مختلفی از جمله «بیداد»، «نوا» و «دستان» به بازار ارایه می‌دهد.

از سال 68 با گروه پيرنياكان و عندليبی به اجرای كنسرت در آمريكا و اروپا می‌پردازد. اين گروه در سال بعد و به دليل زلزله رودبار كنسرت‌هايی را در جمع‌آوری كمک مردم دنيا در اروپا و آمريكا اجرا می‌كنند.

این همکاری تا پایان سال 71 ادامه پیدا می‌کند.

در سال 1374 شجریان کنسرت‌هايی در شهرهای اصفهان، شیراز، ساری، کرمان و سنندج برگزار می‌كند.

در همين سال آلبوم «چشمه نوش» با (محمدرضا لطفی)، «گنبد مینا»، «جان عشاق» و مدتی بعد «در خيال» با همكاری مجيد درخشانی منتشر می‌گردد.

سال 76 فرزند ديگر شجريان به نام رايان از همسر دوم متولد می‌شود. يک سال بعد وی آلبوم «شب، سكوت، كوير» را با آهنگ‌سازی كيهان كلهر منتشر می‌كند.

شجريان در سال 78 جايزه افتخاری يونسكو را دريافت می‌كند (‌جايزه پيكاسو) و كتاب «راز مانا» نيز در سال 79 منتشر می‌شود.

چندی بعد از آن به اتقاق كيهان كلهر، حسين عليزاده و همايون شجريان كنسرت‌هايی را در اروپا و آمريكا اجرا کردند كه حاصل آن آلبوم‌های «نوا»، «داد و بيداد» و «زمستان» است. همکاری چهار نفره این گروه 6 سال ادامه پیدا کرد.

شجريان به اتفاق عليزاده، كلهر و همایون در زمستان سال 1383 به مناسبت زلزله بم كنسرتی را در تهران برپا کردند و عواید آن را به ساخت مجتمع فرهنگی هنری بزرگی در این شهر به نام «باغ هنر بم» اختصاص دادند. ولی هنوز با گذشت چند سال این پروژه به دلیل مشکلات مالی به پایان نرسیده است.

شجريان پس از آن در سال 84 كنسرتی ديگر با عليزاده، كلهر و همايون در تالار كشور برگزار کرد و سپس با گروه آوا و همچنین گروه شهناز به اجرای کنسرت‌هایی در داخل و خارج از کشور پرداخت.

آلبوم صوتی «مرغ خوش‌خوان» و دو آلبوم تصویری کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دبی و کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در تهران در اوایل دهه ۱۳۹۰ منتشر شد.
 شجریان به صورت موقت با برادران پورناظری (تهمورس پورناظری و سهراب پورناظری) همکاری داشت که حاصل آن آلبوم «رنگ‌های تعالی» بود. البته این اثر به صورت رسمی منتشر نشده است.

محمدرضا شجریان در سال ۱۳۹۳ یک بار دیگر به‌ همراه گروه شهناز و با حضور سعید فرج‌پوری یک تور کنسرت جهانی با عنوان «سرگشتگان عشق» برگزار کرد.

این هنرمند در هفتم شهریور ۱۳۹۴ در بیمارستان کسری بستری شد. مدتی را نیز خارج از کشور به درمان پرداخت.

استاد شجريان عاشق گل، گياه و طبيعت است. گل‌های مختلف را خوب می‌شناسد و با كشاورزی آشناست.

از محمدرضا شجریان به عنوان استاد آواز ایرانی در مراسم متعددی تجلیل شده‌ است. طی مراسمی رسمی نیز در سال 1393 نشان شوالیه ملی لیاقت (نشان عالی وزرات فرهنگ و هنر دولت فرانسه) به استادشجریان اهدا شد.