ائل گولی (ائل گلی)
ائل گؤلی (ائل گلی) یا شاه گلی یکی از مهمترین گردشگاههای شهر تبریز است که در جنوب شرق آن و در ۷ کیلومتری مرکز شهر واقع شده است.
شاه گولی به معنی “استخر شاه” ترجمه شده است. گول در زبان ترکی به معنی استخر است. احداث بنای اولیه این آبگیر را به زمان پادشاهان آق قویونلو و توسعه آن را به زمان صفویه نسبت میدهند.
ائل گلی، شاه گلی تبریز تا پیش از روی کارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغهای مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران و تپلی باغ بوده است. در دوران حکومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخالههای موجود در محوطه داخلی دریاچه فعلی خالی شده و دیوارهای سنگی به دور آن کشیده شد.
در دوران قاجار در پیرامون استخر ائل گلی خیابانهایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گلهای اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزیین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد. در مرکز استخر ائل گلی، عمارت کلاه فرهنگی هشت ضلعی وجود دارد که امروزه به صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار میگیرد و به کاخ ائل گلی مشهور است. این بنا پیشتر ساختمانی خشتی بود که در سال 1346 تخریب گشت و با همت شهرداری تبریز و استانداری، جای خود را به یک ساختمان زیبا و مقاوم داد.
دریاچه ائل گلی تبریز:
دریاچه ائل گلی با ۵.۵ هکتار وسعت، گنجایش ۷۲۰۰۰۰ مترمکعب آب را دارد. این دریاچه پیشتر به سبب بزرگی و عظمت، شاه گلی (دریاچه بزرگ) نام داشته که پس از انقلاب اسلامی ایران به ائل گلی یعنی دریاچه مردم تغییرنام داده است. یکی از شعبههای رودخانه لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان میگذرد، بهصورت جویباری کوچک از سمت جنوب شرقی دریاچه ائل گلی وارد آن شده و آب آن را تامین مینماید.
تپه نسبتا بلندی در بخش جنوبی دریاچه ائل گلی قرار گرفته که جنگل کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر میشود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ ائل گلی، خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه فرنگی را به صورت یک شبهجزیره درآوردهاست.
این دریاچه در هنگام فصل زمستان با نمایی زیبا آمیختهای از یخ و آب، خود را مینمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه ماهیهایی که در این آب زندگی میکنند نمیتوانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آنها کند میشود. عمق دریاچه ائل گلی ۱۲ متر بوده و در محوطه آن قایقرانی انجام میشود. همچنین شهربازی (لونا پارک تبریز) و نیز مسافرخانههای متعددی در داخل این گردشگاه وجود دارد.
کاخ ائل گلی تبریز:
عمارت کلاه فرهنگی هشت ضلعی موجود در مرکز دریاچه ایل گلی که به کاخ ایل گلی شهرت دارد، امروزه به صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار میگیرد. این بنا پیشتر یک ساختمان یک طبقه خشتی و فرسوده بود. شهرداری تبریز در سال ۱۳۴۶ خورشیدی ساختمان پیشین را تخریب و عمارت دوطبقه جدید و مقاومی در محل آن احداث کرد.
کاخ ائل گلی، شاه گلی تبریز در دوران حکومت سلطان یعقوب آققویونلو احداث شده و در دوران سلطنت صفویان گسترش یافته است. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیلتر نموده و آن را بهصورت یک گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار درآورده است.