پرویز شهریاری
متولد آذر ۱۳۰۵ در کرمان — درگذشت، اردیبهشت ۱۳۹۱ در تهران
ریاضیدان، مترجم، نویسنده در زمینه دانش و آموزش و پرورش بود.مترجم آثاری در حوزه فلسفه و فلسفه علم و دانش و همچنین مولف و مدرس کتابهای ریاضیاست..
او در خانواده ای به دنیا آمد که پدرش دهقانزادهای بود که روی زمینهای اربابی کارگری میکرد. بعد از مرگ پدر، مسئولیت خانواده به عهدهٔ مادر او (گلستان شهریاری) بود. این خانواده از لایههای درآمدی پایین جامعه بودند و دوران کودکی شهریاری دوران سختی از نظر معیشتی بود.
شهریاری در بیستوپنج سالگی و تا سال سوم دبیرستان را در دبیرستان ایرانشهر در شهر کرمان گذراند و وارد دانشسرای مقدماتی کرمان شد. در خرداد ۱۳۲۳ فارغالتحصیل شد و برای ادامه تحصیل به تهران آمد.
در تهران در سال ۱۳۳۲ در رشتهٔ ریاضی در دانشکدهٔ علوم دانشگاه تهران و دانشسرای عالی (دانشگاه تربیت معلم تهران کنونی) فارغالتحصیل شد. یک سال در شیراز معلم بود. در ۱۳۳۳ بعد به تهران آمد. آن روزها در دبیرستان اندیشه و دبیرستانهای مربوط به گروه فرهنگی خوارزمی درس میداد. در دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران، در کلاسهای روزانه و شبانهٔ دانشگاه تربیت معلم و در اراک در مدرسهٔ عالی علوم اراک هم مشغول بود.
فعالیتهای علمی و آموزشی در حوزه کودک و نوجوان
- تألیف کتابهای ریاضی در فاصله ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۲ و همزمان با آن تألیف و ترجمه صدها کتاب، در زمینه تاریخ و آموزش ریاضیات؛
- تهیه یک دوره کتاب درسی ریاضی دوره اول دبیرستان؛
- شروع بهکار در دبیرستان «اندیشه» از مهر ۱۳۳۸؛
- راهاندازی اولین کلاس کنکور در ایران با نام گروه فرهنگی خوارزمی؛
- تأسیس دبیرستان پسرانه خوارزمی (۱۳۳۹)؛
- تأسیس دبیرستان دخترانه مرجان، (۱۳۴۰)؛
برخی از آثار در حوزه کودک و نوجوان
- تاریخ حساب، نوشته رنه تاتون، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول ۱۳۲۹، ترجمه.
- ریاضیات در شرق، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۲، ترجمه.
- سرگذشت آنالیز ریاضی، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۴، ترجمه.
- ریاضیات کاربسته، انتشارات هدهد، ۱۳۶۰، ترجمه.
- لباچفسکی و هندسه نااقلیدسی، انتشارات توکا، ۱۳۶۰، تألیف.
- پویایی ریاضیات، انتشارات پویش، ۱۳۶۰، ترجمه.
- اواریست گالوا، (رمانی بر اساس زندگی اواریست گالوا) لئوپولد انیفلد، چاپ نخست ۱۳۶۴ انتشارات هدهد، چاپ دوم ۱۳۷۳ نشر بردار، ترجمه.
- من ریاضیدانم، نوربرت وینر، انتشارات فاطمی، چاپ اول ۱۳۶۴، ترجمه.
- آفرینندگان ریاضیات عالی، ل. س. فریمان، انتشارات فردوس، چاپ نخست ۱۳۶۳، ترجمه.
- خوارزمی و انفورماتیک، شرکت دادهپردازی ایران، ۱۳۷۰، تألیف.
- خلاقیت ریاضی، جورج پولیا، انتشارات فاطمی، ۱۳۷۳، چاپ چهارم، ترجمه.
- عالیجناب چکمه (گوشهای از تاریخ ریاضیات)، انتشارات پژوهنده، چاپ نخست ۱۳۷۸، چاپ دوم ۱۳۸۴، تألیف.
- سرگذشت ریاضیات، نشر مهاجر، چاپ نخست ۱۳۷۸، تألیف.
- لگاریتم (تاریخ استدلالی لگاریتم)، گ. ک. استاپو، انتشارات خوارزمی، چاپ نخست ۱۳۴۸.
- هندسه در گذشته و حال، انتشارات امیرکبیر، سالهای پنجاه، تألیف و ترجمه.
- غیاثالدین جمشید کاشانی، ریاضیدان ایرانی، انتشارات فنی ایران، ۱۳۷۸، تألیف.
- جوهر، روش و کارایی ریاضیات، ۳ جلد، انتشارات فنی ایران، ۱۳۸۰، ترجمه.
- مسئلههای تاریخی ریاضیات ، و. د. چیستیاکوف، نشر نی، ترجمه.
- فلسفه، اخلاق و ریاضیات، انتشارات پژوهنده، چاپ نخست ۱۳۸۰، تألیف و ترجمه.
- خلاقیت در ریاضیات و مهندسی، انتشارات پژوهنده، چاپ نخست ۱۳۸۰، تألیف و ترجمه.
- ریاضیات و هنر، انتشارات پروهنده، چاپ نخست ۱۳۸۱، تألیف و ترجمه.
- آموزش ریاضی، نشر مهاجر، چاپ نخست ۱۳۸۴، تألیف و ترجمه.
- گاهنامه ریاضی، شامل شرححال و نظر ریاضیدانان، انتشارات مهاجر، ۱۳۸۰، تألیف.
- شما هم میتوانید در درس ریاضی خود موفق باشید، انتشارات مدرسه، چاپ نخست ۱۳۷۸، چاپ دوم ۱۳۸۰، تألیف.
- نگاهی به تاریخ ریاضیات در ایران، شرکت انتشارت علمی و فرهنگی، چاپ نخست بهار ۱۳۸۵، تألیف.
- دوره کتابهای درسی ریاضی سه سال اول دبیرستان (نظام قدیم)، شامل دو جلد حساب (برای سالهای اول و سوم)، دو جلد جبر (سالهای دوم و سوم)، و سه جلد هندسه (سالهای اول و دوم و سوم)، کلاله خاور، ۱۳۳۷–۱۳۳۵، تألیف.
- دوره کامل ریاضیات دبیرستانی و کتابهای مسائل مربوط به آن (با همکاری آقایان امامی، ازگمی، بهنیا، شیخرضایی) انتشارات علمی و سپس امیرکبیر، در فاصله سالهای ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۴، تألیف.
- ریاضیات ۵ سال اول دبیرستان، و ۳ سال راهنمایی تحصیلی (با همکاری آقای شمسآوری)، سالهای ۱۳۵۱–۱۳۴۵، تألیف.
- جبر سال سوم رشته ریاضی–فیزیک (با همکاری آقای امامی)، ۱۳۵۲، تألیف.
- بازی با بینهایت، روزا پتر، چاپ اول ۱۳۵۶ انتشارات توکا، چاپ دوم ۱۳۶۳ انتشارات فردوسی، ترجمه.
- منحنیها در فضا، دونووان جونسون، انتشارات چاپار، چاپ اول ۲۵۳۶، ترجمه.
- دستگاههای محدود ریاضیات، انتشارات چاپار، ۲۵۳۴، ترجمه.
- داستان مجموعهها، ن. ی. ویلنکین، انتشارات توکا، چاپ اول ۱۳۵۵، چاپ دوم شهریورماه ۱۳۵۷، ترجمه.
- داستانهای ریاضی، انتشارات توکا، سالهای شصت، ترجمه.
- روش مختصاتی و هندسهٔ چهاربعدی، ی. م. گلفاند/ا. گ. گلاگوله وا/آ. آ. کیریلوف، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۶، ترجمه.
- مسیر ریاضیات جدید، دبلیو. دبلیو. سایر، چاپ نخست بهار ۱۳۶۶ توسط انتشارات علمی دانشجو، چاپ دوم بهار ۱۳۶۹ توسط رز نشر/سازمان چاپ و نشر مشهد، ترجمه.
- سرگرمیهای هندسه، ی. ای. پرلمان، انتشارات خوارزمی، چاپ نخست مهرماه ۱۳۴۷، چاپ دوم شهریورماه ۱۳۵۷.
- سرگرمیهای جبر، ی. ای. پرلمان، انتشارات امیرکبیر، چاپ نخست ۱۳۴۶، چاپ ششم ۱۳۶۵.
- سرگرمیهای ریاضی، ی. ای. پرلمان.
- ریاضیات زنده، ی. ای. پرلمان، نشر میترا، چاپ نخست بهار ۱۳۷۴.
- اندیشه ریاضی، ب. آ. کوردمسکی، انتشارات امیرکبیر (از مجموعهکتابهای سیمرغ، شماره ۹۱)، چاپ نخست ۱۳۵۵.
- ۱۷۵ مسئله منطقی ، دی یر دبیزام/یانوش هرتسگ، نشر نی، چاپ نخست ۱۳۶۶، چاپ دوم ۱۳۷۴.
- سرگرمیهای توپولوژی (توپولوژی تجربی) ، استفن بار، نشر نی، چاپ دوم ۱۳۷۴.
- در پی فیثاغورث ، شهپان. النسکی، انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم ۱۳۸۴.
- در قلمرو ریاضیات، آ. پ. دوموریاد، انتشارات امیرکبیر، چاپ نخست ۱۳۴۸، چاپ دوم ۱۳۶۳.