موزه‌ی خط و کتابت میرعماد

استان : تهران
شهرستان : تهران

موزه‌ی خط و کتابت میرعماد در یکی از بناهای قدیمی مجموعه فرهنگی و تاریخی سعد آباد قرار دارد.

شرح بانک های اطلاعاتی

بنای موزه احتمالا متعلق به اواخر قرن 13 و اوایل قرن 14 هجری قمری است . به دلیل شباهت این بنا با بناهای متعلق به اواخر دوره‌ی قاجار شیوه معماری آن شبیه به معماری دوره انتقال است که در اواخر قاجار و اوایل پهلوی شکل گرفت. ساختمان موزه‌ی میرعماد در گذشته محل زندگی دو تن از فرزندان محمد رضا پهلوی ( فرحناز و علیرضا ) بود.

ساختمان موزه دارای دو طبقه است و با تلفیقی از معماری سنتی ایران و اروپا ساخته شده‌است که پس از انقلاب تا مدتها بدون استفاده بود تا زمانی که سیاست‌های سازمان میراث فرهنگی این بنا را محلی برای نمایش آثار خطی مناسب تشخیص داد و در نتیجه با تفکیک بخش‌های مختلف آن تغییراتی در کل ساختمان به وجود آمد و مرمت آن آغاز گردید.

نستعلیق و مکتب میرعماد الحسنی سیفی قزوینی

خط نستعلیق پایه‌ی مکتب خوشنویسی میرعماد است که در ابتدای امر بنا به گفته رساله فوائد الخطوط محمد بخاری تالیف سال 995 هجری قمری برای زیبا نویسی اشعار فارسی از قلم نسخ و تعلیق و به دست کاتبان شیرازی در مرحله اول ساخته شد و سپس توسط کاتبان تبریزی به کمال رسید.

از خلاقیت‌های میرعماد در نستعلیق نویسی ایجاد نسبت طلایی در صفحات است که باعث ایجاد تعادل تناسب و تناسب  و زیبایی ظاهری قلم نستعلیق شده‌است. میرعماد با پالایش خطوط قبلی و حذف اضافات نستعلیق، نسبت‌های صحیحی بین اجزای حروف و کلمات ایجاد کرد و آن را به نسبت طلایی رساند. این نسبت و ابعاد هندسی در حروف و قطعات میر عماد کاملا قابل اندازه گیری است و بر مبنای ترسیم مستطیل طلایی نوشته می‌شود یعنی از شروع قلم گذاری تا ادامه رانش قلم حضوری قاطع دارد چیزی که در سایه شعور و حس زیبایی شناسی میر عماد امکان پذیر بود تسلطی  که نه تنها در اجرای حروف بلکه در ایجاد فواصل سطور و چلیپاها و قطعات هم رعایت شده‌است. حکمت هنر معنوی  آثار خوشنویسان خاصیت ملکوتی فضایی را در آثار این هنرمندان به وجود آورده که با خطوط و حروف ترکیب بندی شده میر عماد هم این حکمت  مشاهده می‌شود. در سیاه‌مشق‌های میر عماد معانی و مفاهیمی قابل درک با خوانش کلمات مشخص کنار هم به دست می آید که در آن مشاهده توالی و تقاطع و توازن خطوط را برای هر بیننده  آشنا به هنر خوشنویسی ایرانی دل‌نشین می‌کند. این فضا مفاهیمی کیهان شناسانه را القا می‌کند که در آن حروف نوشته شده توانسته‌اند تا فضایی مثبت و منفی در کنار هم ایجاد کرده و بیانگر عواملی باشد تا کلمات را با معانی قدسی و دنیایی فراتر پیوند زند.

اندازه سیاه‌مشق‌های میرعماد و بزرگی برخی حروف و کلمات خطوط، بر موقعیت و ارزش معنوی کار میر عماد تاکید می‌کند زیرا صفحات طلایی زمینه‌ی آثار میر عماد مسئله نور را تشدید کرده و تا جایی پیش می‌رود تا تمام حروف میر عماد با تاکید بسیار بر حروف افقی بیانگر مفهوم تکثیر ( وحدت در کثرت) در هنر خوشنویسی شود مکتب خوشنویسی میر عماد با سابقه چهار صد ساله و تربیت شاگردان بسیار قلم نستعلیق ایرانی را به نقاط دیگر جهان اسلام هند و عثمانی و... گسترش داد. در مکتب میر عماد به جز زیبایی و ملاحت ظاهری در اجرای درست و منطقی کلمات، مواردی مانند حکمت هنر اسلامی – ایرانی که در آن عناصری چون نور و روشنایی – فضای قدسی کلمه و حروف هم به کار رفته است عناصری که در کنار اصول اولیه و ثانویه فن خوشنویسی هنر نستعلیق نویسی میر عماد را با والاترین نظام هندسی عالم پیوند زده و با ایجاد تناسب و هماهنگی و تعادل، سبب گردید تا به علم زیبایی شناسی غربی هم جامه عمل بپوشاند. با مطالعه حروف و کلمات میر عماد می‌توان انطباق و معیار درست اندازه گیری را به درستی شناخت. خطوط نگارشی میرعماد با جاذبه‌های دل‌انگیزش به لحاظ فرم و محتوا همواره نیازمند دقت و تفحص بیشتری است که به نام مکتب میر عماد در عرصه هنر خوشنویسی به ظهور رسید و اشاعه آن توسط پیروانش از گذشته  تا کنون صورت پذیرفته  و کشف رموز نهفته این مکتب هم چنان عامل اصلی انتقال آن به آیندگان است.







مشخصات بانک های اطلاعاتی
شماره تماس : ٠٢۱٢٢٧۵٢٠٣۱-٩
وب سایت : http://www.sadmu.ir
آدرس : خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری