اسلام و هنرهای زیبا
«هنر» تجلی عشق نهفته در نهاد آدمی است، زیرا با فطرت و دین خویشاوندان دیرین خود، همعنان بوده است.
«هنر» یک حقیقت فرامادی است که دارای رسالتی برای انسانیت انسان است، اما مگر نه این است که در طول تاریخ، پیوسته حقیقت را به روشهای گوناگون، دگرگونه جلوه داده و حتی مسخ کردهاند.
«هنر» با تمام قداست و همخونیاش با فطرت و مذهب، در دست نااهل، تنها ابزاری برای لذتجویی و کامرواییهای حیوانی قرار میگیرد.
«هنر» را به اندازهای از هویت فرامادی و اصالت آسمانیاش نزول دادهاند که رقص زنان و دختران به عنوان «هنر نمایشی» قدم به عرصه پاک «هنر» نهاده و قداست و اصالت زیبایش را به فریباییهای زمینی تبدیل کردهاند.
در این کتاب، مباحث بالا به روشنی بحث شده که میتواند درک عمیقی از هنر در ذهن خوانندگان خود ترسیم کند.
«تیتوس بورکهارت» پژوهشگر مشهور هنرهای اسلامی، معتقد است که هیچ دینی در آغاز تولد، هیچگونه اثر هنری نداشته است، اما اسلام، در زمانی از تاریخ ظهور میکند که بارزترین نماد آن «قرآن» هرچند بهعنوان یک اثر هنری مطرح نیست و بیشترین جاذبه آن در نفوذ معنوی آن است، اما زیباییهای خیرهکننده آن در طرح آیات، یک نحوه هنر متکامل را از لحاظ سبک و ساختار و وضوح و نظم و معیارهای زیباییشناسانه را به نمایش گذاشته است.
بنابر این سده ششم، شاهد دینی بوده که معجزه پیامبر آن برای مخاطبان، به مثابه یک اثر هنری است و مردم معاصر آن به رغم عداوتی که دارند آن اثر را میشناسند و به شگفتیهای خیرهکننده آن، اذعان دارند.
در مباحث این پژوهش، شامل پنج بخش میباشد، ضمن پرداختن به تاریخچه و خاستگاه هنر، یکتایی آن با سرشت انسان، بیان میشود. همچنین با ذکر تعاریف هنر در مکاتب مختلف هنری، به رابطه دین و هنر و تعامل سازنده آنها، پرداخته شده است.
در این کتاب، همچنین از آنجا که هنر با زیبایی در ارتباط تنگاتنگی میباشد، ضمن پرداختن به انواع زیباییها، برخی از تعاریف درباره زیبایی در نگاه مکاتب دیگر نیز بیان شده است.
در بررسی اقسام هنرهای موجود (معماری، مجسمهسازی، نقاشی، موسیقی، شعر، خوشنویسی، تذهیب و…) به چگونگی رابطه و تعامل آنها با دین اسلام پرداخته شده و کیفیت و چگونگی ظهور درون مایههای دینی در این هنرها، مطرح شده است.
موضوعی که مباحث این نوشتار را از تحقیقات مشابه آن متمایز میکند، بررسی رابطه دین با ارتباطات تصویری، هنرهای نمایشی و رسانههای ارتباط جمعی مدرن، میباشد.
۴٨٧/