کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

                 استان آذربایجان غربی 

                     مرکز شاهین دژ

     چگونه می توانم اعضای کودک پسرمرکز شاهین دژ را به فعالیت نجوم                                      

                                             علاقمند سازم ؟

                                    اقدام پژوه:

                                   افسر عراقی 

                                    زمستان 94

این پژوهش جهت ارائه به مدیریت آموزش وپژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ارتباط با « طرح توسعه ی اقدام پژوهی» تقدیم می گردد.

تقدیم به:

خدایی که آفرید

جهان را، انسان را، عقل را، علم را، معرفت را، عشق را

و به کسانی که عشقشان را در وجودم دمید

گاهی بیاییم و احوالشان را بپرسیم.

                                                 و

کودکان سرزمین عزیزم، که از تمام ستاره ها و پرنده ها به آسمان نزدیک  ترند وکودکانی که 

اگر نبودند، شمعدانی های لب پنجره، این گونه زیبا گل نمی کردند و عطر سیب، دیگر معنایی نداشت.

                                       فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                صفحه 

چکیده ................................................................................................................................................................................الف

تقدیر و تشکر......................... ........... ...............................................................................................................................ب

توصيف وضعيت موجود 3

بيان مسأله. 4

اهداف کلی: 6

اهداف جزيي: 6

سوالات اقدام پژوهي: 6

گروه مورد مطالعه. 7

ابزار هاي گردآوري اطلاعات.. 7

گردآوری اطلاعات (شواهد1) 7

تجزیه و تحلیل یافته های شواهد ( 1 ) 10

انتخاب یک راه حل موقت و پیشنهادی و اجرای آن: 14

گرد آوری شواهد (2) 18

اعتبار سنجی. 20

نتیجه گیری : 21

محدودیت ها 21

پیشنهادات.. 22

فهرست منابع: 23

چکیده 

این پژوهش در مورد بررسی علل و عوامل نبود علاقه ی اعضای کودک پسر در فعالیت های نجوم می باشد، و در نهایت سعی در ارائه راهکارهای ایجاد علاقه وانگیزه به حضور اعضای کودک پسر، در کلاس نجوم  می پردازد . با توجه به اینکه بخش عمده ای از مخاطبان کانون اعضای کودک است ولی متاسفانه در مرکزی که اینجانب در آنجا مشغول به کار فرهنگی هستم، حضور اعضای کودک پسر درفعالیت های نجوم  خیلی کمرنگ است، لذا برای حل این مشکل به جمع آوری اطلاعات با استفاده از مشاهده ، مصاحبه ، یادداشت های روزانه و نرم افزار كتابداري اقدام نمودم و از بین اعضای گروه کودک پسر ، 5 نفرازاعضای گروه سنی «ج» را به عنوان گروه مورد مطالعه انتخاب کردم .درادامه کار شیوه هایی را که می توانست به علاقمند کردن اعضای کودک پسر به حضور در کلاس های نجوم منتهی شود را به کار بستم ،ولی در نهایت  با اجرای شیوه مسابقه ی بازی توانستم اعضا را به حضور در کلاس های نجوم علاقمند کنم. به طوری که هم اعضا مورد مطالعه و هم سایر اعضای مرکزبا شور و نشاط وجنب وجوش در مرکز حضور یافته و سایر همکلاسی های خود را در مدرسه نیز به حضور در کانون تشویق کنند .

الف

سپاسگزاری

سپاس و تقدیر از سرکارخانم ابدالی مربی مرکز خوی به دلیل یاری ها و راهنمایی های بی چشم داشت و درکمال سعه صدر، با حسن خلق و فروتنی، از هیچ کمکی در این عرصه برمن دریغ نکردند و موجب شدند بسیاری ازسختی ها و دشواری های این مسیر برایم آسا نتر شود.

 مقدمه

استعدادهاي انسان اگر در زمينه و شرايط مساعدي قرار گيرد به فعل تبديل مي‌شوند. از اين نظر شناسايي اين زمينه‌ها در زندگي فرد بسيار مهم است .اوقات فراغت يكي از اين موقعيت‌هاي بسيار مناسب است كه فرد مي‌تواند با استفاده از آن به شناسايي و تقويت استعدادهاي خود بپردازد. مثلا كسي در اين اوقات به نقاشي يا ديگر كارها مي‌پردازد كه استعداد ش را دارد.

شاید در نگاه اول، آموزش علم به کودکان کاری ساده به نظر برسد اما از نگاه متخصصان آموزش چنین نیست. آموزش مفاهیم علمی به کودکان با زبانی ساده و قابل فهم، به گونه‌ای که گمراه کننده نباشد و باعث رشد خلاقیت و بینش علمی شود، کاری بسیار حساس و تخصصی است.

وقتی موضوعات علمی را برای کودکان توضیح می‌دهیم باید یادمان باشد بسیاری از مفاهیمی که برای ما بدیهی هستند برای آن‌ها قابل درک نیست و با واژه‌های تخصصی علمی نیز آشنایی ندارند.

ساده‌سازی مفاهیم و پدیده‌های پیچیده‌ی علمی با استفاده از مثال‌های عینی دنیای پیرامون، یکی از روش‌های خوب آموزش علم به کودکان است مثلا با مثال های ساده و جذاب مانند: چگونگی تشکیل آتشفشان با استفاده از سرکه و جوش شیرین یا چگونگی تشکیل رنگین کمان با وسایل ساده مثل سی دی و چراغ قوه یا درست کردن میکروسکوپ با لیوان  و قطرات آب و آموزش فصل ها به شیوه ی نمایش خلاق یا اینکه در مورد مسا فت کره زمین تا ماه اگر بصورت اعداد و ارقام گفته شود بچه ها هیچ وقت درک نمی کنند باید بگوییم اگر با ماشین بابات بخواهیم به کره ماه رویم 5 ماه  ونیم طول میکشه و ......اینها نمونه هایی از طراحی آزمایش‌های ساده علمی برای کودکان است. است که  در سیستم آموزشی مدارس ما کمتر دیده می‌شود، کودکان برای یادگیری و درک دنیای اطراف خود نیاز به تجربه‌های فیزیکی، تعامل با طبیعت و بازی دارند.شاید این یکی از مهم‌ترین عوامل رشد خلاقیت و کسب مهارت فضایی شاداب، هیجان انگیز و سرشار از تجربه‌های آموزنده برای کودکان باشد.از دیرباز یکی از دغدغه های مهم بشریت، دستیابی به علوم مربوط به آسمان ها، ستارگان و سیاره ها بوده است. منجمان و معبران پایه دانش خود را تغییرات نجومی می دانستند و شاعران و ادیبان در وصف آن یا با استفاده از تخیلات خود در این زمینه آثاری جهانی همچون «شازده کوچولو» را خلق کرده اند. تلاشی که به رصد و ساخت تجهیزات نجومی و پدیداری نظریه های تاریخی کپرنیک،گالیله و کپلر در گذشته و عکس های فضایی ماهواره ای و فضاپیماهای غول آسا و شگفت انگیز امروزی منجر شده است .

آسمان شب با هزاران نقطه نورانی تزئین شده است و میلیون ها ستاره در گروه هایی بنام کهکشان در سر تا سر عالم پراکنده شده اند. ستاره ها ابتدایی ترین و رایج ترین اجرام درعالم اند که دراندازه های گوناگونی پیدا می‌شوند.آشنایی کودکان و نوجوانان با علم و موضوعات وابسته به نجوم، قواعد دقیق و منظم خالق هستی را فراروی آن ها قرار می دهد و آگاه به عظمت جهان هستی می سازد.

رسالت مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان برمبنای غنی سازی اوقات فراغت اعضا، ایجاد زمینه ی مثبت ومساعد جهت پرکردن این اوقات به همراه کسب لذت واشتیاق به شرکت درفعالیت ها است. بدین منظورفعالیت های فرهنگی هنری گوناگونی با اهداف مشخص و برنامه ریزی شده جهت غنی سازی اوقات فراغت و نیز به منظور شناخت و پرورش استعدادهای فکری و ذوقی کودکان و نوجوانان ،باحضور و مشارکت آنان که با روش خاصی انجام می گیرد طراحی شد که یکی از این فعالیت ها مربوط به نجوم می باشد ،  بچه ها با نگاه کردن  به آسمان درباره اسرار آسمان، پر سشهاى بسيارى را مطرح مى كند.پرسشهايى از این قبیل که : زمین چگونه بوجود آمده است ؟ خورشيد، ماه و از كجا آمد ه اند؟ ستارگان وسيارات از چه ساخته شد ه اند؟ ماه چگونه مي درخشد؟فرق ستاره و سياره چيست- صورت فلكي چيست؟و خیلی سوالات دیگر .... در مراکز کانون که آموزش به شیوه ی غیر مستقیم می باشد جواب دادن به این قبیل سوالات به شیوه ی نمایش خلاق ،یا کاردستی ،یا مسابقه و بازی و قصه گویی اساطیر و افسانه ها در باره ی صور فلکی  .......  می باشد و هدف مربیان و کانون از اجرای این قبیل فعالیت ها این است كه با به كارگيري شیوه های  مختلف جهت حل سوالات  نجومي اعضا  موجبات رشد نگرش علمي، پرورش قدرت تفكر، خلاقيت، كاوشگري، حل مسئله و مهار ت آموزي آنان، و همچنین حفظ و انتقال و توسعة ميراث فرهنگي و ارز شهاي اخلاقي و اجتماعي به آ نها و... را فراهم كند.

توصيف وضعيت موجود

يكي از مراكز جنوب استان آذربايجان غربي مركز شاهين د‍ژ مي باشد كه اينجانب افسر عراقي ليسانس  علوم تربيتي (مديريت برنامه ريزي آموزشي)به عنوان مربي فرهنگي به مدت 14 سال در خدمت كودكان و نوجوانان اين مركزهستم، اين مركز در سال 1374فعاليت خودرا با یک ساختمان به شکل کندوی عسل که تقریبا در حاشیه ی شهر قرار گرفته و دور وبر آن را کارگاه  های بلوک زنی و چوب بری که گاهی صدا های گوش خراشی دارندآغاز کرده است . از درب اصلی که وارد حیاط مرکز می شوید فضای سبز زیبا با درختان میوه و یک آلاچیق سفالی رو می بینید که در فصل تابستان جان  تازه ای به اعضا و مربیان برای اجرای فعالیت ها می بخشد. بعد که وارد ساختمان می شوید با یک سالن کوچک که کلاس انیمیشن و آبدار خانه و سرویس های بهداشتی در آن قرار دارد روبرو می شوید ، بعد از آن  سالن اصلی می باشد که کتابخانه و یک کلاس هم برای اجرای فعالیت های فرهنگی و هنری و ادبی در آن واقع شده است که اکثرا امور مربوط به کتابداری و اجرای فعالیت ها در این سالن و کلاس انجام می شود .همین محدودیت فضا و نبود آسمان نما و تلسکوپ و سایر ملزومات اجرای فعالیت نجوم با مشکلات خاصی مواجه می سازدو همین باعث می گردد نجوم بیشتر به صورت تئوری اجرا شود ، به نظر بنده یکی از دلایل ناموفق بودن کلاس های نجوم همین مشکلات مطرح شده می باشد .

 اعضای مرکز از لحاظ اقتصادي و فرهنگي در وضعيت متوسطي هستند و از لحاظ گويش چند زبانه هستند و اقوام مختلف (چهاردولي ، سراب لياني ، زعفرانلو ،‌مسلانلو ،كردي و تركي ) در كنار همديگر با صفا و صميميت در این مرکز به صورت شیفتی اعضاي دختر سه روز و پسر نيز سه روز به فعالیت می پردازند  و كانون پرورش فكري همواره مورداستقبال كودكان و نوجوانان شهر مي باشد واز فعاليت هاي مختلف فرهنگي و ادبي و هنري بهره مند مي شوند..ولي به علت وجود گويش هاي مختلف در مركز اجراي برنامه ها به صورت زبان رسمي فارسي اجرا مي شود .

بيان مسأله

كانون پرورش فكري مركز شاهين دژ از سال 1374به طور رسمي كار خود را آغاز كرده ولي اينجانب از سال 1381به عنوان مربي فرهنگي قراردادي كار خود را آغاز کردم، و اين مركز به صورت تك شيفت فعاليت مي کند و بنده با اعضاي كودك پسر و دختر نوجوان كار مي کنم و تعداد اعضاي كودك پسردر بازه زماني 150نفرمي باشد ،كه البته اين تعداد اعضا هميشه در مركز حضور ندارند و تعداد انها در روزها و فصول سال متغير مي باشد.

در كانون پرورش فكري فعاليت هاي فرهنگي ، هنري، ادبي، متنوع اجرا مي شود كه از ميان اين فعاليت ها ، فعاليت نجوم نيز به چشم مي خورد . نجوم و رصد اجرام آسماني يكي از فعاليت هايي است كه مورد علاقه ي اعضا مي باشد و كانون نيز از دير باز با ورود حرفه اي به اين فعاليت و برنامه ريزي بر اساس فرهنگ و سفارش هاي ديني در اين عرصه راهي را باز كرده است و فعاليت نجوم قبلا در اين مركز اجرا نمي شد ،ولي دو سه سالي است كه به صورت رسمي اعضا در اين زمينه فعاليت مي كنند و اعضای دختر با شور و شوق و علاقه ی بسیار در کلاس ها شرکت می کنند ولی  با توجه به تجربه و شواهد متوجه شدم اعضاي كودك پسر رغبت چنداني براي شركت در اين فعاليت ها از خود نشان نمي دهند و اگرهم در كلاس ها شركت مي كنند با گروه همكاري نمي كنند و چون اين گونه فعاليت ها اكثرا در مراكز به شيوه ي گروهي اجرا مي شود بايد تمام افراد گروه به صورت فعال همكاري نمايند و گرنه با اعتراض ديگر اعضا گروه مواجه مي شوند .

در زمان اجراي كلاس سعي مي كردم با دادن مسئوليت هاي مختلف مثلا اينكه در گروه به عنوان سرگروه يا بعضي اوقات حتي به جاي مربي كلاس را اداره كنند و بعضي موارد در نگهداري وسايل تحقيق توجه آنها را به كلاس جلب نمايم تا آنها وادار به همكاري در كلاس شوند، ولي بعد از كلاس از انجام بعضي موارد كه نيازبه تحقيق داشت ويا بعضي از موارد كه براي جلسات بعدي لازم بود با خود بياورند .طفره مي رفتند ،وقتي هم كه علت كم كاري را از خودشون جويا مي شدم مي گفتند وقت نداريم ، يا درس هاي كلاس هاي ديگه داريم نمي توانیم انجام دهیم ،يا مهمون داشتيم و يا اينكه مي گفتند  كه خانوم اين كار به چه درد ما مي خورد مثلا اگه بدانيم به حال آسمان چي فرقي مي كند، يا مگه می خواهیم  اخترشناس شويم يا فضا نورد شويم ،به بازي كردن مون برسيم خيلي بهتره......هر بارهم با بهانه هاي مختلف مي آوردند .

اين كم كاري اعضا يواش يواش ذهنم رامشغول مي كرد وچرا اينكه انگيزه اي به انجام اين فعاليت ندارند ؟ دلايل مختلفي به ذهنم خطور كرد ، از جمله اينكه آيا خودم توانايي اجراي اين فعاليت را ندارم؟ تا حدي كه براي اعضا كسل كننده است، يا محتوا را ناقص ارايه مي دهم ؟  نمي دانستم سر وصداي كلاس هاي ديگر باعث می شودتااز كلاس دلزده شوند ، یا مطالب به صورت تئوری ارايه مي شود برای آنها  خسته كننده می شود ، يا اينكه طرح جامعي در دست ندارم و به صورت كلي مطالب را بيان مي كنم اعضا در درك آن دچار مشكل مي شوند و يا كمبود امكانات و فضاي آموزشي اعضا را از فعاليت دور كرده است ،

وانگيزه ورغبت كافي به آنها نمي دهد تا مشتاقانه در كلاس شركت نمايند ، به همين خاطر سعي كردم نشستي با خود اعضا در اين زمينه داشته باشم و جواب سوال هاي خودم را از آنها جويا شدم ، طي اين بحث و گفتگو پاسخ هاي متفاوتي از بچه ها شنيدم :

بعضي از بچه ها مي گفتند ما دوست نداريم خسته كننده است،‌دانيال مي گفت:اصلا نميدانم نجوم به چه درد من مي خورد ،علي مي گفت:نجوم بدون تلسكوپ معنا ندارد؛ بعضي از آنها در ادامه ي سخن دانيال گفتند :نجوم يعني رصد كردن ،آن هم كه ما امكاناتش رو نداريم ،خانم پدرما می گوید تو باید به کلاسهایی بروی که در آینده به درد زندگیت بخورد ! سپهر که عضو با سابقه کانون بود گفت: بعضی از کلاسهای نجوم که در کانون برگزار می شود نیز برای ما تکراری شده است و ما نمی خواهیم در این کلاسها شرکت کنیم و برای ما جذابیت خاصی ندارد، عليرضا و مرتضي كلاس كاردستي رو به نجوم ترجيح مي دهند، ‌اميرعطا مي گفت چون احسان كلاس نمياد من هم نمی آیم حتما به درد ما نمي خورد ،‌بعضي از آنها مي گفتند مطالبش سخته  ياد ما  نمی ماند ،عده اي ديگه ای از بچه ها نجوم را فقط در ستاره شناسي مي دانستند ، صدرا مي گفت خانم مگر ما می خواهیم دانشمند بشويم ، عده اي ديگه از بچه ها مي گفتند چون در زمينه ي نجوم اطلاعات كافي نداريم نمي توانيم مطالب رو خوب درك كنيم ، امير علي مي گفت كلاس جذابيت نداردبخاطر همین نمي توانم سر كلاس باشم و...........

ج) چرا بررسي اين موضوع براي شما اهميت دارد،؟

دلايلي كه در مورد نبودن علاقه ي اعضا بيان شد باعث گرديد، به خاطر ضرروت شغلي و علاقه ي خودم به عنوان یک مربی علاوه بر پایدار سازی اعضا در فعالیت ها روش های مناسبی جهت علا قمندی اعضا به کلاس نجوم فراهم کنم .حالا مساله ای که اینجا مطرح می شود این است که با توجه به محور ی بودن اعضا در فعالیت نجوم در راستای هدف این اقدام پژوهی چه راهکار های عملی را می توان ارائه نمود تا میزان علاقمندی اعضا به این فعالیت بیشتر شود .

بنابر اين تصميم گرفتم مشكل را حل نمايم. ودر اين مسير سعي خواهم كرد تا انگيزه هاي لازم را در آنها بوجود بياورم، تا با همراهي همديگر بتوانيم قدمهاي مثبتي براي يادگيري اين علم برداريم.

اهداف کلی:

جذب و حضور مستمر اعضای پسر کودک در فعالیت نجوم

اهداف جزيي:

• شناسايي دلايل نبود علاقمندي اعضا به فعاليت نجوم
• بالا بردن تعداداعضاي شركت كننده در فعاليت نجوم
• شناسایی علاقه های کودکان پسر مرکز به منظور ایجاد انگیزه برای شرکت آنان در فعالیت نجوم
• شناسایی روش های خوب آموزش مطالب علمی به کودکان
• تقویت کار گروهی و یادگیری و همفکری در ا عضا کودک شرکت کننده در فعالیت نجوم 

سوالات اقدام پژوهي:

• دلایل بی علاقگی اعضا پسر کودک به فعالیت نجوم چیست ؟
• دلایل بالا بردن تعداد اعضا شرکت کننده در فعالیت نجوم چیست ؟
• دلایل شناسایی اعضای علاقه ی کودکان پسر مرکز به منظور ایجاد انگیزه برای شرکت آنان در فعالیت نجوم
• دلایل شناسایی روشهای خوب آموزش مطالب علمی به کودکان چیست؟
• دلایل تقویت کار گروهی و یادگیری و همفکری در اعضا چیست؟
• گروه مورد مطالعه
• از بین 30 نفر از اعضای پسر کودک فعال در مرکز ،5  نفر از گروه سني ب  و ج که در پایه های سوم پنجم و ششم تحصیل می کنند و هر کدام نزدیک به دو سال در کانون سابقه دارند انتخاب شدند .
• ابزار هاي گردآوري اطلاعات
• 1- مشاهده 2- مصاحبه 3- ياداشت هاي روزانه و 4- نرم افزار كتابداري
• گردآوری اطلاعات (شواهد1)
• برای گردآوری اطلاعات مشکلی  که با آن مواجه بودم:
• مصاحبه ها : 
• الف :گروه اعضا 
• 1- ابتدا با خود اعضا نشستی ترتیب دادم و نظرات آنها رادر مورد بی علاقگی به کلاس نجوم  جویا شدم:
• بعضي از بچه ها مي گفتند ما فعالیت کلاس نجوم دوست نداريم خسته كننده است،‌دانيال مي گفت:اصلا نميدانم نجوم به چه درد من مي خورد ،علي مي گفت:نجوم بدون تلسكوپ معنا ندارد؛بعضي ازآنها درادامه ي سخن دانيال گفتند :نجوم يعني رصد كردن ،آن هم كه ما امكاناتش رو نداريم ،خانم پدرما می گوید تو باید به کلاسهایی بروی که در آینده به درد زندگیت بخورد ! سپهر که عضو با سابقه کانون بود گفت :بعضی از کلاسهای نجوم که در کانون برگزار می شود نیز برای ما تکراری شده است و به صورت تئوری اجرا می شود ما نمی خواهیم در این کلاسها شرکت کنیم و برای ما جذابیت خاصی ندارد،عليرضا و مرتضي كلاس كاردستي رو به نجوم ترجيح مي دهند ،‌اميرعطا مي گفت چون احسان كلاس نمي آید ، من هم نمی آیم حتما به درد ما نمي خورد ،‌بعضي از آنها مي گفتند :مطالبش سخته ، ياد ما  نمی ماند ،عده اي ديگه ای از بچه ها نجوم را فقط در ستاره شناسي مي دانستند ، صدرا مي گفت خانم مگر ما می خواهیم دانشمند بشويم ، عده اي ديگه از بچه ها مي گفتند: چون در زمينه ي نجوم اطلاعات كافي نداريم نمي توانيم مطالب رو خوب درك كنيم ، امير علي مي گفت :كلاس جذابيت نداردبخاطر همین نمي توانم سر كلاس باشم وچند نفر از اعضا گفتند که اولیاء آنهابا حضورشان  در طول سال تحصیلی در کانون مخالفند و...........
• ب:گروه اولیاء
• 2- با والدین اعضا در مورد نبود علاقه ی اعضا ( فرزندانشان)به فعالیت نجوم صبحت هایی کردم و نظرات آنها را جویا شدم  و هر کدام از آنها در مورد مشکل مورد بحث مطالبی را بیان کردند که در ذیل به چند مورد اشاره می شود:
• - اکثر والدین عامل اصلی را بازی های رایانه ای می دانستند که باعث شده بود اعضا رغبت چندانی به این فعالیت نداشته باشند .
• - بعضی از آنها می گفتند اصلا نمی دانند فعالیت نجوم یعنی چی ؟ و در این زمینه اطلاعات  کافی نداشتند.
• - مادر پرهام گفت :این فعالیت به چه درد بچه ها(اعضا) می خورد آیا در مدرسه به درس های آنها می تواند کمک کند و موثر باشد .
• - مادر دانیال گفت: بازیگوشی و فوتبال وقتی را برای یادگیری این قبیل موضوعات  باقی نمی گذارد.
• - مادر امیر علی گفت:پسرم اگه هم علاقه داشته باشد و قتی بچه های دیگه رو ببیندهمه چی یادش می رود و مشغول بازی کردن می شود .
• - مادر وحید گفت: تو شهر ما والدین بچه هاشون رو از روی چشم وهم چشمی به  کلاس می فرستند مثلا الان کلاس زبان مد شده و همه برای اینکه از قافله عقب نمانند کلاس می فرستند ،ولی چون در مورد  نجوم  اطلاعات کافی ندارند  بخاطر همین به بچه هاشون یاد آوری نمی کنند که حتما در کانون در این فعالیت شرکت کنند.
• - پدر امیر عطا گفت : یک کار فنی یاد اعضا بدهید نجوم فردا پس فردا برا اینها نون آب نمی‌شود .......
• -پدر مهدی گفت: بچه ها درس های خودشون رو بخوانند هنر کردن ذهن شون رو در گیر این کارنکنند بهتر است...
• - پدر حسین گفت : به نظر من اسم این فعالیت شاید زیاد ملموس و آسان نیست و درک ان برای بچه ها سخت می باشد .
• ج:گروه مربیان
• نظر همکاران مرکز را نیزدر مورد بی علاقگی اعضا کودک پسر در کلاس های نجوم  جویا شدم :
• 1 - مربی مسول گفتند: مرکزیکی از دلیل های بی رغبیتی اعضا را نبود امکانات کافی نظیر، آسمان نما و تلسکوب را برای فعالیت نجوم  در مرکز می دانستند .
• ب- شاید نبود کار عملی مانند رصد کردن ،و ارائه ی کار تئوری  باعث بی رغبتی در اعضا شده است .
• ج- تشویق نکردن  به موقع اعضا فعال در این زمینه باعث بی علاقگی اعضا شده است  .
• د: یکی دیگر از مشکلات مربوط به خود مربی می شود به علت برگزار نشدن  دوره های تخصصی در زمینه نجوم  اطلاعات کافی ولازم در این زمینه را ندارد .
• 2- مربی ادبی: نبود کتاب های کافی کودکانه در زمینه نجوم که همراه با تصاویر ساده و قابل درک باشد اشاره کردند، چون بچه ها از طریق تصاویرجذب می شوند و این باعث شده تا اعضا چندان رغبتی به کلاس نجوم نداشته باشند و برای کارهای تحقیقی با مشکل مواجه  می شوند .
• 3- نظر مربی هنری : آشنانبودن اعضا با مبحث نجوم و نبود برنامه های جامع وکلی در این مورد  در مرکز باعث شده اعضا این فعالیت رو زیاد جدی در نظر نگیرند.
• ب- شاید اگر برای نجوم هم مثل نقاشی و سفالگری ی مربی اختصاصی وجود داشت این فعالیت به صورت جدی و گسترده در مرکز اجرا  می شد..
•  7- از طریق نرم افزار کتابداری متوجه شدم فعالیتی را که در سال های گذشته در زمینه نجوم انجام گرفته زیاد چشمگیر نیست و شاید چون مربیان زیاد به این فعالیت در مرکز توجه نکرده اند یکی دیگر عوامل بی رغبتی اعضا به این فعالیت باشد .
• مشاهده: با توجه به شناختی که ازعلاقه ی اعضا برای حضور در مرکز داشتم متوجه شدم روز هایی که کلاس نجوم برگزار می شود بچه ها یا مرکز نمی آیند یا با بهانه های مختلف زودتر می رفتند یا در کلاس های دیگه خودشون رو سرگرم می کردند.
• نرم افزار :با توجه به گزارش آماری نرم افزار متوجه شدم تعداد نفرات(اعضای شرکت کننده ) و تعداد دفعات اجرای فعالیت نجوم نسبت به سایر فعالیت ها در سطح پایین تری قرار دارد
• یاداشت های روزانه :
• یاداشت های کوتاه از صحبت ها و اظهار نظر هاشون در کلاس و از انتقادات و پشنهاد هایی که می دادند و از نگاه ها وعکس العمل هایی که هنگامی که اسم کلاس نجوم می اومد .
• تجزیه و تحلیل یافته های شواهد ( 1 )
• بعد از مشاهده و مطالعه ی اسناد و مدارک و صحبت هایی که انجام گرفت اطلاعات حاصل از این فرایند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و حاصل این تجزیه و تحلیل ها عدم علاقه ی اعضا به فعالیت نجوم عبارت بودند از:
• 1-مشکلات مربوط به اعضا :
• الف -اولین و مهمترین دلیل بازی های رایانه ای واستفاده ی نادرست از تکنو لوژی .
• ب- نبود علاقه ی دیگراعضا ی مرکز به شرکت در کلاس باعث کم شدن انگیزه ی گروه نجوم می شود .
• ج- نبود  آگاهی و اطلاعات کافی اعضا از فعالیت نجوم .
• 2- مشکلات مربوط به مربی:
• الف - نبودمربی متخصص و توانا مثل مربیان هنری وادبی در زمینه ی نجوم در مرکز
• ب - نداشتن سرفصل های آموزشی با موضوع نجوم وبرنامه های جامع و کامل دراین زمینه
• ج- نبود تشویق به موقع اعضا در این زمینه
• د- ملموس و آسان نبودن این فعالیت برای کودکان و درک  نکردن مطالب در حین اجرای فعالیت نجوم
•  مشکلات مربوط به نبودن امکانات در زمینه ی نجوم :
• الف- نبود کتاب های مصور کودکانه در زمینه نجوم در مرکز
• ب-  نبود امکانات کافی نظیر آسمان نما و تلسکوب
• ج- نامناسب بودن فضا جهت اجرای فعالیت نجوم
• مشکلات مربوط به اولیاء
• تمایل نداشتن خانواده ها به حضور بچه ها ( اعضا) دراین کلاس ها به علت نداشتن اطلاعات کافی از هدف‌های فعالیت نجوم .  
• 2- بهانه قرار دادن درس ومشق اعضادر طول سال وکم کاری انها به این خاطر.
• 3- رقابت خانواده ها برای شرکت بچه ها یشان ( اعضا) در سایر کلاس ها مثل زبان و غافل شدن از کلاس نجوم به علت نبود اطلاعات در این زمینه.
• راهکار های حل مساله:

بازی های رایانه ای یکی از مهمترین مشکلاتی بود که خانواده های اعضا در مورد آن اتفاق نظرداشتند و در این مورد با خانواده ها صحبت کردم تا با برنامه ریزی برای بچه ها در منزل کمتر از این وسایل استفاده نموده ودر تمام طول روز فکروذهن آنها در گیر این بازی ها نباشد و به جای اینکه بچه ها را آزاد گذاشته و هیچ کنترلی روی آنها نداشته باشند سعی کنند به مطالعه ی کتاب های علمی در زمینه ی نجوم و تکمیل کردن پازل های علمی (نجوم) و یا نمایش فیلم های مستند کوتاه علمی زمینه ی رشد و علاقه ی آنها را بالا ببرند .

با اینکه در این زمینه بسیار تلاش کردم تا بچه ها را از بازی های رایانه ای دور کنم ولی باز سراغ این بازی می رفتند،ولی به گفته ی والدین آنها نسبت به قبل خیلی کمتر شده است .

نبود آگاهی واطلاعات اعضا در فعالیت نجوم را مورد بررسی قرار دادم و متوجه شدم اعضا کتاب هایی را که در این مورد باشد برای مطالعه انتخاب نمی کنند یا رغبتی برای خواندن آن از خود نشان نمی دهند ،در این مورد با اعضا صحبت هایی انجام دادم که در انتخاب موضوعات برای مطالعه ی این قبیل کتاب ها به آنها کمک کنم و کتابی را که متناسب با گروه سنی خودشان است انتخاب کنند تا کتاب هایی با گروه سنی بالاتر ...که این خود به دلیل سنگین بودن و غیر قابل فهم بودن مطالب باعث بی رغبتی آنها به مطالعه ی کتب علمی می شود انتخاب نکنند و تاکید کردم حتما به گروه سنی توجه کنند .

با اعضایی که در زمینه ی نجوم کار می کنند و به دلیل اینکه دوستان آنها کار نمی کنند و این باعث می شود که آنها کم کم به این فعالیت رغبتی نشان دهند صحبت کردم و با تشویق  و توجیه کردن آنها در مورد اینکه در مدت زمان کوتاهی می توانند خیلی مطالب زیبا و جالب یاد بگیرند و نسبت به دوستان شان در فعالیت های علمی پیشی بگیرند و در جشنوار ه ها و مسابقات با بار علمی بالا شرکت نمایند و در آینده به عنوان پژ وهشگرعلمی مرکز انتخاب شوندازکم شدن انگیزه ی آنها جلوگیری کنم .به همین خاطر اعضای گروه نجوم را به بازدید علمی می بردم.

نبود نیرو های متخصص و توانا مثل مربیان هنری و ادبی در زمینه نجوم درمرکز باعث می شدفعالیت نجوم به طور مستمر و تخصصی  اجرا نشود و مربیان فرهنگی هم به دلیل تنوع فعالیت ها و کمبود وقت و نداشتن معلومات در سطوح بالا در باره نجوم این فعالیت به صورت متفرقه اجرا شود و این شیوه ی اجرا  انسجام و انگیزه و علاقه ی اعضا را کاهش می داد و حضور آنها را از شرکت در کلاس ها کم رنگ می کرد .

نداشتن سرفصل های آموزشی با موضوع نجوم و برنامه های مبحثی در این مورد متوجه شدم برنامه ی منظمی که به صورت مرتب در مرکز اجرا شود و اعضا طبق برنامه بتوانند در کلاس ها شرکت کنند وجود ندارد واین مشکلاتی برای حضور گروه علمی در کلاس ها بوجود می آورد .

در مورد تشویق به موقع اعضا در زمینه ی فعالیت های علمی متوجه شدم به علت مشغله های زیاد و وجود مسابقات در مرکز فقط به فکر اجرای برنامه ها هستم واصلا توجهی به تلاش های اعضا در زمبنه نجوم نکرده واز تشویق استفاده نمی کنم و این خود می توانست انگیزه ی و رغبت انها را کم کند.به همین خاطر برای تشویق و متمایزشدن اعضای گروه نجوم از سایر اعضا برنامه ی بازدید ترتیب دادم که درآن فقط اعضای گروه نجوم می توانستند شرکت کنندوتشویق شوند .

در مورد ملموس و آسان نبودن این فعالیت برای کودکان و عدم درک مطالب در حین اجرای فعالیت با آنها صحبت هایی انجام دادم وآنها می گفتند که وقتی مطالب رومی خوانند متوجه ی جملات یا مطالب نمی شوند، و با هم قرار گذاشتیم درجلسات آینده موقع مطالعه مطالب سخت و دشوار را یاداشت نموده وبا خود به کلاس بیاورند و با هم در این مورد در تفهیم مطالب کمک کنیم. واز طریق نمایش خلاق و بازی سعی کردم درک مفاهیم روبرای اعضا آسانتر کنم.

در مورد نبودامکانات کافی نظیر آسمان نما و تلسکوب به علت اینکه ساختمان مرکز از فضای کمی بر خوردار است  اعضا نمی توانند از داشتن آسمان نما بهره مند شوند و استفاده از تلسکوب هم نیازمند مهارت وتخصص می باشد بنابر این موفق نشدم در این مورد کاری کنم وخارج از اختیارات من بود .ولی در این مورد با مراکزی که دارای آسمان نما و تلسکوب بودند سوال کردم آیا وجود آسمان نما در مرکز می تواند در میزان علاقه ی اعضا تاثیر گذار باشد یانه ؟ آنها  هم وجود این امکانات را در میزان علاقمندی بی تاثیر نمی دانستند .ولی بعضی مراکز نیز با وجود اینکه تلسکوب و آسمان نما داشتند ولی باز نبود علاقه ی اعضا به نجوم در این مراکز محسوس بود.

در مورد کتاب های مصور کودکانه درباره ی نجوم دقت کردم که هیچ منبعی برای کودکان با موضوع نجوم در کتابخانه ی مرکز نداریم و کتاب های گروه سنی نوجوان هم به دلیل اینکه قابل فهم نبودن ، اعضا برای یافتن منابع  دچار مشکل می شوند و این مورد را در جلسه ی شواری فرهنگی مطرح کردم تا با پیگیری های مسئوول مرکز این مشکل حل شود.

به علت اینکه مرکز ما دارای مساحت کمی است و با کمبود کلاس مواجه است و فعالیت نجوم هم به خاطر اینکه در همان فضای سالن که مجهز به کتابخانه است اجرا می شد ولی بخاطر سروصدا و سایر عوامل دیگر تمرکز گروه به هم می خورد و این خود باعث دلزدگی اعضا از کلاس می شد . در این مورد با مسئول مرکز صبحت کردم تا با اجازه ی مربیان هنری زمانیکه آنها کلاس ندارند ازکلاس هنری استفاده کنیم .

در مورد بهانه قرار دادن درس وتکالیف مدرسه در طول سال با اعضا صحبت هایی انجام دادم ولی چون فعالیت های کانون به صورت اختیاری می باشد زیاد نتوانستم درمورد این موضوع تاکید کنم واعضا را تا زمانیکه مشفول درس ومدرسه هستند واداربه انجام این فعالیت نمایم و به نتیجه ی خاصی نتوانستم برسم .ولی مطمئمن بودم اگرکلاس های نجوم من مفید و جذاب باشد حتما بچه ها شرکت خواهند کرد .             

در مورد تمایل نداشتن خانواده ها به حضور اعضا در فعالیت نجوم جلسه ای ترتیب داده و با آنها به صورت حضوری صحبت هایی انجام دادم تا با دادن توضیحات لازم در مورد نجوم آنها را توجیه نمایم تا با ما همکاری لازم را بنمایند و به آنها یاد آور شدم که داشتن اطلاعات  از کره ای که در آن زندگی می کنیم و سیارات آن و آشنایی با خلقت آفرینش یک بحث علمی مفید می باشد و آنها بدون اینکه بار مالی برایشان داشته باشد می توانند مطالب زیادی در زمینه ی نجوم یاد بگیرند و تشویق نمودن اعضا در منزل از طرف والدین می تواند خیلی به ما کمک کند ، واینکه خانواده ها وجود چشم وهم چشمی و رقابت بین انها برای حضور بچه هایشان ( اعضا) در سایر کلاس های تقویتی ( زبان) از علاقه ی آنها برای حضور بچه ها در کلاس های نجوم کم می کند و این خود به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در زمینه ی نجوم بود و برای انها توضیح دادم که کلاس نجوم هم به اندازه ی کلاس زبان می تواند مفید باشد  ولی والدین معتقد بودند که چون هم کلاسی فرزندانشان از این کلاس ها و کلاس های زبان استفاده می کنند بنابر این که اگر فرزند شان به این قبیل کلاسها نروند سایرین گوی سبقت را از بچه های آنها خواهند گرفت ، با تمام صحبت ها ولی هنوز بعضی از والدین قانع نشدند ولی امیداوار بودم به مرور زمان با حضور بچه ها در کلاس نجوم بچه هایشان به فعالیت علمی علاقمند شده و نهایتا  به درپیشرفت تحصیلی بچه ها منجر شود  .

• انتخاب یک راه حل موقت و پیشنهادی و اجرای آن:

برای حل مشکل علاقمند کردن اعضا به کلاس نجوم باید دست به کار می شدم و از شیوه هایی استفاده می کردم که باعث ایجاد انگیزه در اعضا شود و با علاقمندی در کلاس های نجوم شرکت نمایند .

در بین تمام فعالیت هایی که در مرکز اجرا می شد، اعضا به مسابقه علمی  خیلی رغبت نشان میدادند، به خاطر همین تصمیم گرفتم از این فعالیت به شیوه ای استفاده کنم ،که اعضا فعال تر در کلاس شرکت کنند .

برای شروع  با اعضایی که به صورت فعال در مرکز حضور داشتند و در طول سال با مربیان در ارتباط بودند یک نشست ترتیب دادم و به آنها گفتم موافقید یک کار مفید علمی  و متداوم در مرکز انجام دهیم ؟ ،علی پرسید: خانم مثلا باید چکار کنیم ؟ وحید گفت خانم پس این کارهایی که الان انجام می دهیم مفید نیست ؟ صدرا گفت خانم منظور از مفید بودن چیه ؟ احسان گفت فکر کنم می خواهیم ی چیز کشف کنیم ؟برای آنها توضیح دادم که می خواهم یک گروه علمی فعال  نجوم تشکیل بدهم اما برای این کار باید شما کمک کنید تا اطلاع رسانی کنیم، وبه  اعضایی را که می خواهند در این فعالیت به صورت هد فمند شرکت کنند  اطلاع دهیم .ولی در ابتدای کارهمه ی اعضا زیاد تمایل نداشتند فعالیت به صورت گروهی اجرا شود سعی می کردند بهانه تراشی کنند ، ولی برای آنها توضیح دادم که اگر به صورت گروهی کارکنند، کارچون به صورت هم فکری انجام می شود ، سریعتر پیش می رود و هم آثار آنها زیباترخواهد شد .

برای شروع ،با کانون یارهای مرکز نشریه ی خبری ،سه قدم مانده به خورشید را آماده کردیم ،ودرپانلی که درمدارس قبلا به مطالب خبری کانون اختصاص داشت نصب کردیم ، تا اعضای کا نون و سایر بچه ها  باخبر شونددرمرکز هم  این خبر رو خیلی داغ و پرهیجان که حس کنجکاویی بچه ها رو بیشتر کند آماده  کردیم .

 ابتدا چند تا از اشکال صور فلکی روازدر ورودی سالن رو کف زمین کشیدم و درآن  مطالبی نوشتیم که توجه ی اعضا را جلب می کرد ،مثلا میدونی من کی هستم ؟ اگه میخای من رو بشناسی همین شکل ها رو ادامه بده همراه من بیا و....همینطوری ادامه دادیم تا به کلاس نجوم رسیدیم و در کلاس، نشریه ی خبری سه قدم مانده باخورشید رو رو بر روی  پانل چسپانده وتوضیحات کامل درمورد شیوه های شرکت درکلاس مسابقه رواعضا می توانستند  اگر علاقه به حضور در کلاس نجوم  داشتند عضو کلاس شوند .

ولی در این راستا یکی از مشکلاتی که وجود داشت والدین بودند ،برای  اینکه حضور اعضا در نیمه  ی دوم سال بخاطر درس و مدرسه پر رنگ تر شود و گروه ها بطور مرتب به فعالیت هایشان بپردازند، باید اولیا رو قانع می کردم که مانع حضور بچه ها در مرکز نشوند.

به همین منظوردعوت نامه هایی برای دعوت در یک نشست صمیمی توسط خود اعضا ارسال کردم و جلسه در موعد مقرر برگزار شد و توضیحات لازم در مورد کلاس ها برای والدین داده شد.در این نشست به والدین توضیح دادم که هدف ما از اینکه اصرار داریم اعضا در این کلاس ها شرکت داشته باشند تقویت حس پرسشگری و کنجکاوی بچه ها می باشد واین کلاس های بی ارتباط با در س علوم آنها نمی باشد، علاوه برنجوم آزما یش های علمی هم با کمک خود بچه ها( اعضا) انجام می دهیم تا به صورت عملی بتوانند به پرسش ها و چرایی ها که در ذهن شان دارند برسند و درس علوم از حالت تئوری بودن خارج شود و برای بچه ها همراه با هیجان و جذابیت باشد و ..تا حدودی توانستم انها را قانع کنیم که نه  نتها صدمه ای به درس و مشق انها نمی زند بلکه در مورد فعالیت های علمی هم می تواند مثمر ثمر واقع شود.... ولی بازهم در بین آنها کسانی هم بودند که همچنان مخالف بودند ،ولی امیدوار بودم به مرور زمان بتوانم با اجرای بهتر کلاس ها  نظر آنها را تغییر دهم وموافقت آنها را جلب نمایم.

بعد از چند روز متوجه شدم که بچه ها کم کم کنجکاوشده برای شرکت در مسابقه به مرکز می آیند ویکی از شرایط مسابقه ،حضور فعال در کلاس های نجوم بود ..بعد از اتمام فراخوان تقریبا تعداد اعضا شرکت کننده برای کلاس ها قابل توجه بود .

در جلسه ی اول گروه هارا تشکیل دادم و سعی کردم هم گروه های از یک مدرسه باشند تا بیشتر با همدیگر تعامل داشته باشند  ،هر گروه هم برای خودش ی اسم انتخاب کردند و قوانینی هم وضع کردم تا  بصورت مسنجم بتوانند در فعالیت ها شرکت کنند و مقرر شد که اعضا گروه با همدیگر  همکاری صمیمانه  داشته باشند ،با همدیگر با احترام برخورد کنند ؛نظم و انظبات رو رعایت کرده و سعی کنند به طور مرتب در کلاس ها شرکت کنند و... در آخرهم همه ی اعضا گروه به عنوان یادگاری با امضای خود آن را تایید کردند این خود انگیزه ی حضوردر کلاس ها را بیشتر می کرد.در پایان جلسه ی اول مشاهده کردم، اعضا خیلی مشتاق هستند تادرکلاس های بعدی شرکت کنند.

ابتدا برای اینکه در شروع اولین جلسه جذابیت کلاس را بیشتر کنم با نمایش خلاق شروع کردم چون از قبل با روحیه ی بیشتر اعضا آشنا بودم میدانستم با این شیوه به خوبی استقبال می کنند و با نحوه ی پیدایش زمین ذهن اعضا را درگیر کردم برای اینکه اعضا بتوانند نحوه ی پیدایش زمین رو به صورت نمایش خلاق نشان دهند ،از پدیده ی بینگ بنگ استفاده کردم بچه ها که تا حالا اسمش را نشنیده بودند با علاقه ی خاصی شروع به اجرای نمایش کردند با صدای انفجاربچه ها که به صورت دایره وار یک حالت فشره به خود گرفته بودند هر کدام ازآنها با حالت های نمایشی خاصی در کلاس روی زمین پخش شدند و با هیجان خاصی ان را اجرا کردند و سپس ان افرادی که نقش زمین قبلا برای آنها تعیین شده بود با ماسک هایی که قبلا در کلاس کاردستی درست کرده بودند شروع به معرفی زمین کردند و به خوبی توانستند نقش خود را اجرا کنند .

در جلسات بعدی برا ی اجرای مسابقه هر کدام از گروه ها یکی از سیارات منظومه ی شمسی را انتخاب کرده و درمورد آن سیاره کل مشخصات و اطلاعات را جمع آوری کردند سپس دو عدد مقوای 70*100تهیه روی یکی از  مقوا ها طرح سیاره ی مورد نظر را به صورت کاملا کم رنگ کشیده و روی مقوای دیگر همان عکس را به صورت رنگی چاب کرده  وانها را به صورت کارت های 10*10 برش زده و پشت هر کارت اطلاعاتی پیرامون آن سیاره توسط خود اعضا نوشته شده و کارت ها برای اجرا ی مسابقه آماده شد البته درکنار اینها کارت های امتیاز(10امتیازی) نیز تهیه شده تا در اجرا از آنها استفاده شود.

در زمان اجرا کارت ها بین گروه ها تعویض می شد تا در زمانی که هر جلسه برای اجرا تعیین می گردید گروه مقابل باید به سوالات خودجواب بدهد و هر سوا لی را که جواب می دادن علاوه بر گرفتن کارت امتیاز همان کارت در اختیار آنها قرار می گیرد تا بتوانند روی مقوایی 70×100 که قبلا اماده کرده بودند بچسپانند در واقع بتوانند پازل خود را تکمیل کنند و برای اینکه هر گروه زودتر پازل خود را تکمیل کند ، باید مطالعه ی کافی در مورد سیاره ی مورد نظر داشته باشند، تا بتوانند به سوالات پاسخ دهند، البته نا گفته نماند با اجرای این شیوه بچه ها سعی می کردند حتما در مورد موضوع هر جلسه مطالعه ی کافی داشته باشند و زمانی که  یکی از اعضای گروه به هر دلیلی با آمادگی به کلاس نمی آمدند فرصت داده می شد که در جلسات بعدی جبران نماید و گرنه امتیاز منفی برا ی گروه خود می گرفت ،و همین باعث می شد که از طرف دوستان هم گروهی خود بازخود منفی بگیره و برای جلسات بعدی با آمادگی بیشتری در کلاس حضور پیدا کند .

گرو ه های باید در عرض 4 جلسه بتوانند سیاره ی خود را تکمیل کنند و کار را تحویل دهند. در این بین بخاطر اینکه کلاس ها از حالت یکنواختی خارج شده و شور و هیجان بیشتری داشته  باشد، هر جلسه یکی از گروه ها ی آزمایش ساده ی علمی آماده می کرد ( مثلا آزمایش  فوران کوه آتشفشان یا ساخت سنگ های آهکی ویا...)و با کمک همد یگر اجرا می کردند البته این خود نیز برای گروه ها امتیاز به حساب می آمد هر گروهی که هماهنگی بیشتر و نظم و قوانین را به خوبی رعایت می کرد امتیاز بیشتری کسب می کرد و در تعیین گروه برگزیده تاثیر داشت .

البته ناگفته نماند تشویق ها ی لفظی  خودم و مربیان د یگه ی مرکز در فواصل اجرایی فعالیت بی تاثیر نبود و روحیه ی اعضای گروه های  رو را در اجرا بالا می برد و سعی می کردم هر جا اعضا با مشکلی مواجه شدند با صبوری راهنمایی کنم  .

و با بچه ها قرار گذاشتیم تا آخرین مرحله ی مسابقه رو اجرا کنیم و از تک تک اعضای  گروه ها در مدرسه تقدیر و تشکر شود .البته بخاطر اینکه کلاس نجوم به همین جا ختم نشود و بازهم کلاس های نجوم در مرکزادامه داشته باشد و جز برنامه های مستمر مرکزباشد ، در تمام طول سال همانند دیگر فعالیت ها با شور و علاقه اجرا شود از بین افرادی که در گروه مسابقه بودند ، چند نفر داوطلب شده  تا به عنوان سر گروه جدید از بین اعضایی که به صورت مهمان در طول مسابقه در کلاس حضور داشتند و کم کم به فعالیت نجوم علاقمند شده چند نفر را انتخاب کرده و یک گروه جدید تشکیل داده ، و با همدیگر در مرکز به فعالیت علمی و نجوم بپردازند .

روش های گرد آوری اطلاعات : مصاحبه ، مشاهده ، یاداشت های روزانه ، نرم افزار

• گرد آوری شواهد (2) 

بعد از گذشت چند هفته ازاجرای این شیوه در مرکز تعداداعضا کودک پسرکه در فعالیت نجوم شرکت می کردند  از 5 نفر به 20 نفر افزایش یافته بودو علاقمند تراز قبل به کانون می آمدند و و با شور هیجان در کلاس های نجوم شرکت می کردند وسعی می کردند در مدت حضور خود در کلاس فعال و با انگیزه فعالیت کنند  وقتی در رفتار بچه ها دقت می کردم هم شور ونشاط وجنب وجوش خوشایندی در میان آنها موج می زد و این باعث شده بود دوستان آنها در مدرسه که عضو کانون نبودند به عنوان مهمان به مرکز بیایند و بعد از مشاهده ی فعالیت های دوستان خود در کلاس نجوم آنها نیز عضو شوند و در کنار دوستان خود به فعالیت بپردازند .

با توجه به اینکه خودم مشاهده می کردم این شیوه ای را که بکار برده ام تاثیر زیادی بر حضور اعضای کودک پسر در کلاس نجوم داشته است ، اما برای اینکه اطمینان حاصل کنم که این روش مفید بوده است یا نه با همکاران مرکز نیز به بحث و گفتگو پرداختم تا نتیجه بخش بودن کار خود را از نظر آنها بدانم ، همکاران مرکز هم معتقد بودند بکار گیری شیوه ی اینجانب برجذب و پایدارسازی وحضوراعضا برای شرکت درکلاس ها موثر بوده وعلاوه برآن بخاطرانجام دادن تحقیق در کلاس نجوم امانت کتاب های علمی نیزنسبت به قبل افزایش داشته است ، همچنین سپردن مسئولیت در گروه ها به اعضا باعث برانگیختن حس رقابت در بین اعضای کودک گردیده و طرح مورد نظر را تایید کردند.

با والدین اعضا نیزصحبت کردم، آنها می گفتند که بچه هایشان( اعضا کودک پسر)برای حضوردر کلاس های نجوم لحظه شماری می کنند ،و احساس رضایت داشتند که بچه هایشان نسبت به قبل با هدف وانگیزه ی وعلاقه ی بیشتری به کانون می آیند، و در مورد آزمایش ها و کار های عملی که در رابطه با نجوم در مرکز انجام می دهند با شور و هیجان خاصی در منزل برای ما صحبت می کنند وماهم ازاینکه بیشتر وقت و زمان فرزندمان در منزل به جای پرداختن به بازی های رایانه وجستجوهای بی هدف در اینترنت ، به دنبال جمع آوری مطالب علمی برای کلاس نجوم هستند، و هم اینکه در کانون به فعالیت های علمی مشغول هستند بسیار خوشحال هستیم . حتی برخی دیگرازخانواده هاکه باحضورفرزندشان درکانون زیاد موافق نبودند با مشاهده ی فعالیت های آنها احساس رضایت می کردند .

 با اجرای این کار در یکی دو جلسه متوجه شدم اعضا انگیزه و هیجان بیشتری برای کلاس ها دارند و از صبحت های آنها با همدیگر می دیدم که ی نوع رقابت خوب بین گرو ه ها ایجاد شده چون سعی می کردند:

الف: تا از بین کتاب های موجود در مرکز به کتاب های مرجع( دایره المعارف نجوم تنها کتاب تخصصی موجود در این زمینه در مرکز ) که قبلا نحوه ی استفاده از آن را بلد نبودندو هیچ علاقه ای برای مطالعه ی آن از خود نشان نمی دادند  بسیار علاقمند شده و برای امانت هم حتما یک کتاب علمی در رابطه با نجوم انتخاب می کردند.،که این خود نیز به اطلاعات علمی آنهادر این زمینه منجر شده بود .

ب: اون روزی را که کلاس نجوم داشتیم  اعضا با یک شور و هیجان خاصی حتما درمرکز حضور پیدا می کردند وبرای حضور در کلاس ها لحظه شماری می کردند

ج:اعضا یاد گرفتند که چگونه یک رقابت سالم و مفید بدون هرگونه پرخاشگری (در بین اعضای پسر وجود داشت)  با همدیگر داشته باشند.

• اعتبار سنجی 

در گفت گویی با همکاران مرکز تکاب که بامشکل نبود علاقه ی اعضا به کلاس های نجوم مواجه بودند  طرح را برای آنها توضیح دادم، و قرار شد این شیوه نیز توسط همکاران آن مرکز نیز برای بچه ها اجرا گردد تا مشخص شود که آیا این شیوه در جذب و علاقه مندی اعضای کودک پسر به نجوم می توانند تاثیر گذار باشد یا نه ؟همکاران تکاب نیز از این طرح به خوبی استقبال کرده و زحمت کشیدند آن را در مرکز با اعضای کودک پسر اجرا نمودند و از اینکه طرح باعث ایجاد علاقه و انگیزه ی بیشتر در بین اعضا شده بود احساس رضایت داشتند و آن را طرحی موفق برای جذب و علاقه مندی به کلاس نجوم دانستند.

با کارشناسان فرهنگی استان هم درباره ی این شیوه ی اجرایی بحث وگفتگو کردم ، کارشناسان محترم هم رمز موفقیت این طرح را گروهی بودن آن وجذابیتی که طرح داشت می دانستند . همچنین معتقد بودند با توجه به اینکه مربی نیازاعضای کودک پسر را در اجرای فعالیت های علمی دیده و به خوبی تشخیص داده  طرح موفق بوده است .

باکارشناسان علوم تربیتی هم در مورد شیوه ی اجرایی خود صحبت کردم آنها هم معتقد بودند یکی از نیاز های اصلی کودکان بر انگیختن حس پرسشگری درآنها است ،پرسش خوب و درست ،نصف پاسخ است و معتقد بودند که پایه و اساس هر اکتشافی یک پرسش اساس و بنیادی است و این شیوه باعث تقویت مهارت استباط و تجزیه و تحلیل و مهارت مشاهده در اعضا می شود .

•  
•  
•  
•  
• نتیجه گیری :
• پديده هاي نجومي از جمله پديده هايي هستند كه كودكان در سنين پايين حتي قبل از رفتن به مدرسه، به آنها علاقمند بوده و كنجكاوي هاي فراواني از خود نشان مي دهند. بسياري از آنها بر پاية مشاهدات و ديدگاه هاي خود، تصوراتي را در ذهن خود پرورش داده اند و برخي ديگر از طريق پرسش، جواب هاي عوامانه و غير علمي از بزرگ ترها دريافت كرده اند. بنابراين اغلب كودكان با يك پيشينة ذهني خام از پديده هاي نجومي،درک این پدیده ها را مشکل می پندارند وبه سختی حاضر می شوند در چنین فعالیت هایی شرکت کنند .و اين وظيفه مربی است كه با استفاده از انجام برخي فعاليت هاي علمي به شیوه ی خلاقانه و درست ، تصورات نادرست آن ها را اصلاح نمايدتا با علاقه ی بیشتری در کلاس شرکت کنند. يكي از شرايط به وجود آمدن تفكر خلاق، وجود انگيزه‌هاي قوي در افراد است تحقيقات متعدد ارتباط مستقيم ومؤثر انگيزه دروني وفعاليت‎هاي خلاقانه را تأييد كرده است. بنابراين فراگيرنده‌اي كه براساس ميل خودموضوعي انتخاب كند و به تكميل آن بپردازد در مسير خلاقيت، موفق‌تر از ديگران خواهد بود.پس تا زمانیکه علاقمندی اعضا وجود نداشته باشد آموزش  نتیجه بخش نخواهد بود . اقدام‌پژوه در این طرح تلاش کرده با استفاده از روش‌ها و راه‌حل‌های مختلف برای ایجاد علاقمندی اعضا برای شرکت در این کلاس گام بردارد. دراین راستا سعی کرده به علائق دانش‌آموزان توجّه نماید. به ویژه به روش‌هایی که با بازی و مسابقه همراه‌ بوده تا با ایجاد علاقه در اعضا آنان را به فعّالیّت واداشته وفعالیت نجوم را برایشان، جذّاب و شیرین کند.
• در انتها قابل ذکر است که اقدام‌پژوه توانست با انتخاب راه‌حل‌های مناسب، به وضع مطلوب برسد.

محدودیت ها

1-کمبود امکانات نظیر نبود آسمان نما ، تلسکوپ ، وسایر ملزومات برای کلاس نجوم

2-نبود فضای کافی ومناسب برای اجرای خوب و مناسب این فعالیت

3-نبود زمان و وقت کافی به دلیل حجم کاری و تنوع فعالیت های کانون در مراکز در زمان اجرای طرح.

پیشنهادات

اعضای عزیز، پژوهشگران امروز ، دانشمندان فردا ،

با توجه به عصر تکنولوژی و رشد سریع فنآوری جهت ارتقاء توانمندی اعضا و تبدیل طرح ها و ایده های تئوری و ذهنی و نظری آنها به پروژه های علمی با کمک متخصصین دراین زمینه وجود یک مربی نجوم درمرکز که دراین زمینه مهارت کافی داشته باشد یک نیاز مبرم است و وجود یک شیوه نامه ی کامل وجامع برای اجرای مرحله به مرحله ی کلاس ها و سایر ملزومات مانند آسمان نما، تلسکوپ و ....در مراکز بسیار ضروری می باشد تا بتوانیم گام های  مفیدی در زمینه ی حس پرسشگری وکنجکاوی اعضا برداریم،و شاهد ی فضای علمی پویا در مراکز بوده و با جذب بیشتر اعضا در این زمینه شور و هیجان و نشاط در بین انها بوجود بیاوریم.

فهرست منابع:

1- اقبال قاسمی پویا ، (1392) ، پژوهش در عمل ،اشاره ،تهران   

2- اقبال قاسمی پویا ، (1382) ، راهنمای معلمان پژوهنده ،اشاره ،تهران

3- طوسي بهرام ، (1373) ،راهنماي پژوهش و اصول علمي مقاله‌نويسي ترانه مشهد

4- فضلي خاني منوچهر ،(1382) راهنماي عملي پژوهش ،ابوعطا

5- ویژه نامه ی ششمین جشنواره ی هفته ی پژوهش :فروغ علی شاهرودی

6- لاریک نانسی: چگونه بچه هایمان را به مطالعه تشویق کنیم :مهین تاج کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان