عروسک دوتوک چاپی (dotokechapi) یا عروسک دست زن(دست ساز)
از عروسکهای بومی استان سیستان و بلوچستان

با بررسی و کارشناسی و نیاز سنجی از خود کودکان در مورد بازی با عروسک، همچنین تولید نمونههای مختلف عروسک در مرکز سرگرمیهای سازنده کانون و دستور مدیرعامل وقت با درخواست از تمام مراکز کانون در سراسر کشور برای مشارکت در ساخت عروسکهای بومی و محلی آن شهر به کمک اعضای خود این پروژه آغاز گردید. حاصل این طرح و پروژه گردآوری حدود 250 عروسک بومی و محلی از سراسر ایران است که به مرکز سرگرمیهای سازنده ارسال شده است.
عروسک دوتوک به معنای دختر کوچک است و یکی از اسباب بازیهای اصیل و قدیمی که دختران بلوچ با آن بازی میکردند و به جرأت میتوان گفت که قدمت آن حداقل دو قرن میباشد.
1- دوتوک
2- داروک
طرز ساخت عروسک دوتوک :
مواد مورد نیا ز : 1- پارچه سفید 2- نخ و سوزن 3- پشم شیشه
طرز ساخت عروسک : ابتدا الگوی عروسک را روی پارچه پیاده میکنم. شامل یک دایره به عنوان سر عروسک و یک مستطیل متوسط به عنوان بدن عروسک دو مستطیل بلند برای پا و دو تا متوسط به عنوان دست روی پارچه کشیده و برش میزنیم. سپس دور تا دور آنها را دوخته و داخل آن پشم شیشه قرار داده و قسمتی که پشم را در آن گذاشته آن را کوک زده و محکم میکنیم. سپس قسمت چشم و ابرو و دهانش را با کاموا دوخته و برای موهایش از کانوا مشکی استفاده میکنیم.
لباس عروسک شامل 6 تیکه میباشد : 1- آستین 2- جیب 3- تک (قسمت کنارهای بدن) 4- جلوی لباس و پشت لباس که از دوختن به همدیگر وصل میشوند.
مواد جایگزین : به جای پارچه میتوان از 1- گونی برنج 2- مقوا سفید 3-چوب استفاده نمود.
بجای پشم شیشه میتوان از 1- پارچه اضافه 2- پرزهای قالیجه 3- کاموا 4- پلاستیک فریزر استفاده نمود.
این عروسک در سایزهای بزرگ و کوچک و متوسط ساخته میشود.
عروسک داروک darok (چوب)
مواد لازم برای ساخت عروسک : 1- تکه چوب 2- کاموا در هفت رنگ به مقدار لازم 3- تکه پارچه کوچک به اندازه نیم وجب (برای روسری عروسک)
طرز ساخت : ابتدا دو تکه چوب کوچکتر را روی چوب بزرگتر قرار داده و کاموا را دور تا دور آن به صورت ضربدر گذاشته و میبندیم و سپس از کاموا سفید قسمت صورت عروسک را دور تا دور آن اندازه یک بند انگشت میپیچیم و رنگها را به همین صورت ادامه میدهیم. اگر عروسک بزرگ بود باز رنگها را تکرار میکنیم و سپس چشم و دهان عروسک را با یک زغال کوچک مشخص نموده و از پارچه به عنوان روسری عروسک استفاده میکنیم. در ضمن برای درست کردن عروسک پسر داروک (darok) فقط از دو رنگ کاموا استفاده میکنیم رنگ سفید برای سر عروسک و رنگ دیگر را به دلخواه خودمان به عنوان لباس عروسک استفاده میکنیم .
مواد جایگزین : بجای زغال از 1-خودکار 2- ماژیک میتوان استفاده کرد.
برای ساخت عروسک پسر دوتوک فقط لباس پسرانه تهیه نموده و تن عروسک میکردند.
اندازه عروسک : ٢٧ سانتیمتر
عکاس: امیرحسن سلام زاده
تعداد عکاسی از نمونه عروسک : ٣ عدد
