از مراسم بسيار باشكوه و زيباي ديگر مراسم تكم اويوني يا تكه اويوني است ( تكم گرداني) كه تشريح جنبه‌هاي فلسفي آن در جامعه‌ي سنتي در حد يك قداست پيش رفته. تكه اويوني از مراسمي است كه تا گذشته‌ي نه چندان دور به آن مي‌پرداختند و حدود 15 روز به عيد مانده تا اواخر سيزده نوروز اجرا مي‌شده است .

تكه شيطانكي بود از چوب به شكل بز كه بر روي چوبــي به درازاي نيم متر تعبيــه مي‌شد و چوب از صفحه‌اي عبور مي‌كرد و در زير صفحه در دست چپ تكم چي قرار مي‌گرفت و تكم‌چي با بالا و پايين بردن و حركت آن ريتم خاصي را ايجاد مي‌كرد و همراه با آن پايكوبي مي‌كرد و آواز مي‌خواند. كار رقص و آواز تكم‌چي به قدري هيجان‌انگيز بود كه اكثر تماشاگران را نيز به رقص و پايكوبي وادار مي‌كرد .

شيطانك بز را با انـواع زينت‌آلات تزئـين مي‌كردند. پارچه‌اي قرمـز و يا سبـز به تن او مي‌كردند و زنگوله و آيينه‌اي از طرفيــن شيطانك آويزان مي‌كردند و خلخــال به پايش مي‌بستند و گردن آويز از گردنش و اين تكه (بز) بزي بود قهرمان و مبشر و راهنما كه گله را به مراتــع سبز هدايت مي‌كرد و گله را از راه‌ها و كوره راه‌ها عبور مي‌داد تا به سبزه‌زار هدايت‌شان كند.

تكه در زبان آذري يعني بز و تكم يعني بزمن و ميم آخر ميم مالكيت است و تكم‌چي بازيگري بود كه شيطانك را حركت مي‌داد و در شعرهايش از قهرماني و جان‌فشاني تكه آواز مي‌خواند و به همراهي آن شيطانك را به حركت در مي‌آورد و مي‌رقصاند و خود نيز همراه با آن آواز مي‌خواند و مي‌رقصيد .

تكه در فرهنگ آذري از قداست خاصي برخوردار بوده و شعرهاي ياسا و قوشما به كرات از تكه و قويون و از تبرك آنها يادآوري شده . تكم‌چي با رقص و آواز خود و چرخاندن شيطانك نويد آمدن بهار را مي‌داد و مردم را به تحرك و جنبش وامي‌داشت . تكم‌چي به محض ورود به هر محله‌اي شيطانك را به حركت درمي‌آورد و زنگوله‌ي آويزان شده از آن را به صدا درمي‌آورد و گاهاً نيز آيينه مي‌انداخت و آمدن خود را اعلام مي‌كرد و بعد از اينكه با اين نشانه‌ها و علايم آمدن خود را خبر داد ، رقص و آواز خود را شروع مي‌كرد.

تكم‌چي‌ها بعضاً تيپ ديگري را نيز با عنوان پي‌خوان در كنار خود داشتند و پي‌خوان قسمت‌هايي از شعر تكم‌چي را با او همراهي مي‌كرد و نيز مردم را جهت همراه شدن با تكم‌چي تشويق مي‌كرد .

بو تكه آختا تكه               بوينوندا وار نوختا تكه

يايدا سني ساتالار                        قيشدا چيخار تخته تكه

تكه تكه اوچ قويون                      بيزيم باغي گچ قويون

بير سوري سال اوتلاغا    بيرين ايله بش قويون

بعضي تكم‌چي‌ها نيز به جاي يك پي‌خوان از سه پي‌خوان استفاده مي‌كردند. در اين صورت پي‌خوان‌ها هر كــدام يك شيــطانك در دست داشتــند و همه با هم شـــعر مي‌خواندند .

سه پي‌خوان :

بهار گلدي اوخور بلبل چمنده         بهار گلدي گولور گوللر چمنده

بهار گلدي اوچان قوشلار اوچالار   بهار گلدي سولار سيل لر آخالار

تكم‌چي پس از خواندن شعر مقدمه دعا مي‌كرد و اهالي را به داشتن بهاري سبز و خرم آرزو مي‌كرد و بعد با شدت و هيجان خاصي شعر را ادامه مي‌داد و هر سه پي‌خوان نيز همراه با او آواز مي‌خواندند .

ا... سنون آدينان

آنان خليل آدينان

آنان نبي آدينان

آنان كليم آدينان

آنان عيسي موسادان

صل علي محمد ، صلوات بر محمد

بهار يلي اسيپدي

تكم كنده گليپدي

بايرام گولي چيخيپدي

علي تخته چيخيپدي

لاله ديزه چيخيپدي

مختار داما چيخيپدي

باري باري گول بهار

گول لر اوسته يوز بهار

بهار گليپ گول گليپ

چول ده اوت لار گوورير

مختار تخته چيخاچاق

شمره نوقتا وراجاق

صل علي محمد ، صلوات بر محمد