عروسک آق قویون(دست ساز)
از عروسکهای بومی استان زنجان
با بررسی و کارشناسی و نیاز سنجی از خود کودکان در مورد بازی با عروسک، همچنین تولید نمونههای مختلف عروسک در مرکز سرگرمیهای سازنده کانون و دستور مدیرعامل وقت با درخواست از تمام مراکز کانون در سراسر کشور برای مشارکت در ساخت عروسکهای بومی و محلی آن شهر به کمک اعضای خود این پروژه آغاز گردید. حاصل این طرح و پروژه گردآوری حدود 250 عروسک بومی و محلی از سراسر ایران است که به مرکز سرگرمیهای سازنده ارسال شده است.
از ديگر مراسم و آيينهاي مردم زنجان آق قويون و قارا قويون ميباشد كه بسيار شبيه مراسم مناطق فارس و تهران و بعضي مناطق ديگر اجرا ميشدهاست و مراسم بسيار باشكوه و جذابي بوده و شديداً مورد علاقهي كودكان و نوجوانان.
مراسم آق قويون و قارا قويون بدين ترتيب بود كه دو نفر كه يكي لباس سفيد و ديگري لباس سياه به تن ميكردند با هم به نزاع ميپرداختند. لباس هر دو از پوست بز بود. قارا قويون شاخ سياهي نيز بر سر داشت و چماقي به دست و هيبتي ترسناك داشت و نماد سياهي و تاريكي بود و بچه ها اصطلاحاً او را شيطان لعين ميگفتند و عقيده داشتند او روح شيطاني دارد و نمادي است از بدي و زشتي و خشكسالي و در مراسم براي دفع بلا و رفع شر اين شيطان لعين. در دست بچهها آدمك سفيد پوشي بود، دفع كنندهي شر شيطان و لباسي از پوست بز سفيد بر تن ميكرد و روسري سفيد ، سبز يا آبي بر سر داشت و نماد روشنايي و زلاليت بود و با خود پرباري ، پويايي ، باران و پر آبي ميآورد و يك روح رحماني داشت .
در نهايت اين دو با هم به نزاع ميپرداختنــد و پس از نزاعـي جانانه ، سفيد بر سياه غلبه ميكرد و سياه توسط كودكان با پرتاب سنگ و كلوخ بيرون رانده ميشد و سفيد با رقص كه ديگران نيز همراه ميشدند شروع فصل نوروز و روشنايي را نويد ميداد .
نمونهي شعرها :
داغلار دا گوردم لالا اله تودوم پيالا
كيم گوردي بو دنيادا ظلم ايوي آباد اولا
داغ باشين قار آليپدي باغچالاري بار آليپدي
ا... سيزي ساخلاسين بير جانيم وار يار آليپ
اندازه عروسک : ٣٨ سانتیمتر
عکاس: امیرحسن سلامزاده
تعداد عکاسی از نمونه عروسک : ٣ عدد