عروسک قیشدان چیخدم(دست ساز)
از عروسکهای بومی استان زنجان
با بررسی و کارشناسی و نیاز سنجی از خود کودکان در مورد بازی با عروسک، همچنین تولید نمونههای مختلف عروسک در مرکز سرگرمیهای سازنده کانون و دستور مدیرعامل وقت با درخواست از تمام مراکز کانون در سراسر کشور برای مشارکت در ساخت عروسکهای بومی و محلی آن شهر به کمک اعضای خود این پروژه آغاز گردید. حاصل این طرح و پروژه گردآوری حدود 250 عروسک بومی و محلی از سراسر ایران است که به مرکز سرگرمیهای سازنده ارسال شده است.
از ديگر مراسم و آئينهاي منطقهي زنجان مراسم قيشدان چيخدم ميباشد كه در بيشتر شهرهاي استان زنجان مرسوم بوده و يكي از مراسم و آئينهاي جذابي بوده كه مورد علاقهي كودكان و نوجوانان نيز بودهاست. مراسم قيشدان چيخدم مربوط است به نزديك شدن بهار و در شب اول ماه فروردين دسته برگزار ميشده است و عقيده بر اين بود با اجراي اين مراسم از تلف شدن احشام و زرد شدن گياهان جلوگيري ميشود .
مراسم قيشدان چيخدم در مناطق ديگري مثل فارس ، تهران ، مركزي با عنوان شب عيد خضر معروف است . در مراسم قيشدان چيخدم آدمكي از پارچهي سياه و سفيد درست ميكردند و هيبتي وحشتناك به او ميدادند و اين آدمك نمادي از زمستان بود و بعد بچه ها و بزرگترها در دور آن رقص و پايكوبي ميكردند و شعر بهاري ميخواندند . يك نفر هم لباس قرمز ميپوشيد و شعرهاي نوروزي ميخواند. تيپ نوروزي خوان نمادي از باد بود و چهرهي خود را سياه ميكرد و رقص و آواز هجوآميزي ميخواند. در نهايت به آدمك حمله ميكردند ، لباسهاي آدمك را تكه پاره ميكردند و احياناً آدمك را آتش ميزدند و بدين ترتيب رفتن زمستان ، آمدن بهار را مژده ميدادند .
نمونه شعرهاي قيشدان چيخدم :
كندي لريز وار اولسون يمش لريز چوخ اولسون
گونوز بله خوش اولسون بايرام مبارك اولسون
بهار گلير ، گول گلير گول اوسته بلبل گلير
داغدان قويون لار گلير بايرام گليپ خوش گليپ
اندازه عروسک : ٣۱ سانتیمتر
عکاس: امیرحسن سلامزاده
تعداد عکاسی از نمونه عروسک : ٣ عدد