عروسک بیگک (لیلی) (دست ساز)

از عروسک‌های بومی استان بوشهر- مرکز محلی بندر دیلم

دسته : عروسک

با بررسی و کارشناسی و نیاز سنجی از خود کودکان در مورد بازی با عروسک، همچنین تولید نمونه‌های مختلف عروسک در مرکز سرگرمی‌های سازنده کانون و دستور مدیرعامل وقت با درخواست از تمام مراکز کانون در سراسر کشور برای مشارکت در ساخت عروسک‌های بومی و محلی آن شهر به کمک اعضای خود این پروژه آغاز گردید. حاصل این طرح و پروژه گردآوری حدود 250 عروسک بومی و محلی از سراسر ایران است که به مرکز سرگرمی‌های سازنده ارسال شده است.

شرح اسباب بازی

در گذشته‌های دور که وسایل بازی و سرگرمی وجود نداشت بزرگترها و بچه ها از سنگ، چوب و پارچه برای سرگرمی و خاله‌بازی عروسک درست کرده و بوسیله آنها بصورت خلاق بازی می‌کردند. مادران شهرستان دیلم نیز برای کودکان خود عروسک‌هایی به نام بیگک (به معنای عروس کوچک) می‌ساختند، به این شکل که  دو تکه چوب  را  به شکل صلیب به هم وصل می‌کردند و در قسمت بالای صلیب یک شئ گرد مانند: درِ نوشابه ، درِ شیشه‌های شربت یا سکه‌های بیست ریالی که بزرگ بودند قرار می‌دادند و آن را با پارچه‌ای سفید می‌پوشاندند و با نوارهایی از پارچه مشکی و چند تکه پارچه رنگی چشم و موهایش را می‌گذاشتند. این مدل درست کردن سر عروسک  برگرفته از چهره زنان قدیم دیلم است که وقتی ازدواج می‌کردند چشمهایشان را سورمه می‌کشیدند، قسمت جلوی موهایشان را تا کمی بالای ابرو کوتاه می‌کردند و روی پیشانی ریخته و دو قسمت زلف‌هایشان را هم کوتاه می‌کردند به طوری که از گوشه مینار (روسری عربی) نمایان باشد. پایین چوب را در تکه‌ای از پارچه زیبا که پر از پنبه  بوده قرار می‌دادند و با یک نخ آن را محکم می‌کردند و این نمادی از شلوار محلی زنان دیلم به نام تنبان خفتی (شلواری که گشاد بوده و دو سر پاچه آن و کمرش را با نخکش یا بند پارچه جمع می کردند) بود و بقیه بدنش را با پارچه های زیبا می‌پوشاندند. وقتی بچه ها دور هم جمع می‌شدند پارچه‌ای بر روی صورت عروسک‌شان می‌گذاشتند و به بچه‌های دیگر می‌گفتند ک باید چیزی به عنوان هدیه به عروسکم بدهی تا صورتش را نشانت بدهم. بچه‌ها هم از تکه پارچه‌های عروسک‌هایشان را به عنوان هدیه به او می‌دادند  و صورت عروسک را می‌دیدند (که این نمادی بوده از عروس‌های آن زمان که در شب عروسی با پارچه‌ای سر و صورت‌شان را می‌پوشاندند و در تمام مدتی که مردم جمع بودند صورت عروس همچنان پوشیده بوده و فقط توسط داماد و بدون حضور دیگران از چهره‌اش برداشته می‌شد)

 بعدها عروسک محلی دیگری ساخته شد به نام بیگک لیلی که دو دست آویزان داشت که این دو دست توسط یک نخ به هم وصل بودند و وقتی نخ را می‌کشیدند دو دست عروسک که با چوب بود و در انتهای آن تکه پارچه‌های کوچکی آویزان بود بالا و پایین می‌رفت که نمادی بود از رقص محلی دستمال بازی. 



مشخصات اسباب بازی
استان : بوشهر
بخش : مرکز محلی کانون بندر دیلم
امکانات و وسایل مورد نیاز :
سازنده : -
اندازه عروسک : ۴۱ سانتیمتر
تعداد عکاسی از نمونه عروسک : ٣ عدد
عکاس: امیرحسن سلام‌زاده
منبع : مرکز سرگرمی‌های سازنده