عروسک سارای (دست ساز)

از عروسک‌های بومی استان آذربایجان شرقی

دسته : عروسک

پس از بررسی و کارشناسی موضوع نیاز کودکان به بازی با عروسک و تولید نمونه‌های مختلف در مرکز سرگرمیهای سازنده، با دستور مدیر عامل وقت به تمام مراکز کانون در سراسر کشور درخواست ساخت عروسک بومی و محلی آن شهر به کمک اعضای خود شد، که نتیجه آن حدود 250 عروسک بومی و محلی ایران است که به این مرکز ارسال گردد.

شرح اسباب بازی

مشخصات عروسک سارا به صورت شعر ترکی
آرپا چایی آشدی داشدی                                                رود آرپا طغیان کرد
سئل سارانی گوء تدوقاشدای                                        سیل سارا را با خود برد
سرو بویلو قلم قاشلی                                                   آن سروقد کمان ابرو را
آپاردی سئل لر سارانی                                                 سیل با خود برد سارا را
بیر آلا گوزلو بالانی                                                        دختری با چشمان سیاه را
آرپا چایی درین اولماز                                                   رود آرپا عمیق نیست
آخار سویو سرین اولماز                                               آب جاری اش خنک نمی شود
سارا کیمی گلین اولماز                                               هیچ عروسی مانند سارا نیسن
آپاردی سئل لر سارانی                                               سیل با خود برد سارا را
بیر آلا گوزلی بالانی                                                   دختری با چشمان سیاه را
گئدین دئین خان چوپانا                                               به خان چوپان بگویید
گلمسین بوایل موغانا                                               امسال به مغان نیاید
موغان با تیب ناحاق قانا                                           مغان به خون ناحق آغشته است
آپاردی سئا لر سارانی                                              سیل سارا رابا خود برد
بیر آلا گوزلی بالانی                                                  دختری با چشمان سیاه را

سارا دختر رود و موج
در میان تژه زارهای مخملین آذربایجان در خاک فرش زردار مغان رودی با نام آریا پیوسته در جریان بود . در سالها پیش بر ساحل آن رود پرتاب و تب داستان افسانه واری بوقوع پیوست که سالیان درازی به شکل فولکوریک سینه به سینه آذربایجانیان گشته است . اکنون مختصری از آن نه به صورت رمانها یا داستانهای کوتاه معمول که به شکلی کزارش گونه از نظر علاقمندان می گذرد .  
سارا دختر پرشور و زیبایی بود با نگاههایی نافذ و جذاب . آنگاه که کوزه به دوش از راه باریکه ای به سوی چشمه دهکده پای می گذاشت از بزرگ و کوچک دل هر بیننده ای را به تپش رعد وار می انداخت . با همه این شور و زیبایی او در صبحگاهه عطر آمیز به عصیان دل چوپانی صمیمی از همان اهالی جوابی بس صمیمانه داده بود و از آن پس در قصر آرزوهایش با لباس سپید عروسی خود ، همای سعادت " خان چوپان " شده بود . عشق عریان آنها همچون اسبی سرکش در کناره های رود آرپا در جلگه مغان ، تپه های علف پوش ،‌باغها و گلها را در می نوردید و به پیش می تاخت . این عشق آـشین و صادق زبانزد همه مردمان روستاهای مغان شده بود . خان چوپان جوان تنومندی بود که یک لحظه نیز نی لبکش را زمین نمی گذاشت . وقتی در سایه درختی یا پای چشمه ای می نشست با نی خود سوزناکترین آهنکها را می نواخت و در هجران و درد اشتیاق سارا آشکارا می سوخت . اما از شوربختی این دو جوان دلداده همه چیز گویا تصمیم داشت به گونه ای دیگر اتفاق بیافتد .بعد از مدتی کوتاه حکایت عشق آتشین سارا و خان چوپان با دخالت ها و دست درازی یکی از بیگ های منطقه رنگ و بوی تراژدی به خود گرفت ووارد مرحله تازه ای شد . بیگ با دارو دسته خود به روستای محل سکونت سارا آمده و پدر او را مرعوب کرده بود که اگر سارا را با خود نبرد روزگارشان سیاه خواهد شد .
آن زمان دوره خان خانی بود و هر کس که زر و زور بیشتری داشت در چپاول و غارت مال و ناموس مردم صاحب دست گشاده تری بود . از این رو طبعا آـش هوس و میل وحشیانه " بیگ " به سارا می توانست سرنوشت عشق و حیات آنها را به زیر هاله ای از تاریکی و بدبختی بکشاند .
در این ایام خان چوپان به اقتضای کارش از سارا دور بود . بیگ و اطرافیانش با فرصت طلبی برای بردن سارا به روستا برآمدند . مسلماً در مقابل تصمیم بیگ هیچ کس را مخصوصا سارای نحیف و ظریف را یارای مقاومتی نبود . سارا که خود را در مقابل ستمی آشکار می دید نمی توانست خاموش و ساکت بنشیند و خود را به دستان آلوده بیگ بسپارد . به همینخاطر وی با تکیه بر نیروی بزرگ عشق خویش تدبیر شجاعانه ای اندیشید که همین اراده اش  ، او را در میان افسانه های حیرت آمیزتاریخ آذربایجان قرار داد .
سارا در یک غروب غمانگیز مغان برای رهایی از آن فتنه ستمبار ، جسم و قلب بزرگوار و پرشور خود را برای همیشه به " آرپاچایی " یا همان رود ناآرام " آریا " سپرد تا دنیا شاهد شهامت و بزرگی انسانهای پاک وبا شرافت باشد .
امواج آریا چایی ، سارا را همانند دسته گلی روی دستهای خود برد و بدین ترتیب دفتر عشق ناکام دیگری بسته شد و از میان رفت .

مشخصات اسباب بازی
استان : آذربایجان شرقی
بخش : مرکز کانون سراب
امکانات و وسایل مورد نیاز :
سازنده : زهرا بهلولی
اندازه عروسک : ۴۴ سانتیمتر
تعداد عکاسی از نمونه عروسک : ٣ عدد
عکاس: امیرحسن سلام‌زاده