به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روز دوشنبه ۲۵ آذر میزبان برگزاری هشتادویکمین نشست خود با موضوع «بررسی اهمیت پژوهش برای کودک و نوجوان» شد.

این نشست با حضور جاوید سرایی ‌پزشک، پژوهش‌گر و مدرس کارگاه‌های آموزشی آمار و روش تحقیق و اقبال قاسمی‌پویا پژوهش‌گر و مدرس دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست اقبال قاسمی‌پویا به ایراد سخنان خود پرداخت و گفت: ۲۴ سال پیش در آموزش و پرورش بحث «معلم پژوهشگر» آغاز شده است و ما حالا در نیمه راه پژوهش هستیم. در کانون هم از اواخر دهه ۸۰ موضوع پژوهشگری به معنای جدیدش آغاز شد. در این راه وقتی نیم نگاهی به عقب می‌اندازیم شاهد کاستی‌های فراوانی هستیم و باید گذشته را چراغ راه آینده کنیم تا دست‌آوردها بیشتر شود.

وی اظهار کرد: آیا دانش‌آموز می‌تواند پژوهشگر باشد؟ پاسخ بله است ولی باید به ضرورت پژوهش برگردیم و پژوهش از آموزش و پرورش شروع می‌شود. آیا در نهاد رسمی آموزش و پرورش ایران می‌توانیم دست به پژوهش بزنیم؟ پاسخ آری است.

قاسمی‌پویا در ادامه به شکل‌گیری مدارس نواندیش در دوره ناصرالدین شاه پرداخت و گفت: شاید پرسیده شود که امروز با شرایط اقتصادی، نیاز به پژوهش برای چیست و پاسخ این است که باید در هر شرایطی پژوهش را انجام داد.

وی افزود: وزارت آموزش و پرورش، معلمان و آموزگاران و دانش‌آموزان اجزای هرم پژوهش در آموزش و پرورش هستند. من یکی از مروجان مقوله «معلم پژوهنده» در آموزش و پرورش بودم. هر معلمی و هر کارشناسی می‌تواند برای حل مسائل مبتلابه‌ای که در کار خود با آنها مواجه است، پژوهش انجام دهد که به این روند «پژوهش در عمل» می‌گوییم.

این پژوهشگر و مدرس دانشگاه در ادامه توضیح داد: برای دانش‌آموزان معلمان خردورز داشته باشیم معنای پژوهش معلمی و دانش‌آموزی مشخص می‌شود. نکته مهم این است که محیط را برای پژوهش مهیا کنیم.

قاسمی‌پویا تأکید کرد: اگر می‌خواهیم دانش‌آموز، پژوهشگر باشد، باید مدرسه پژوهش‌محور باشد. پیش از پژوهشگر بودن باید پژوهش‌خوان باشیم. پژوهش فوت و فن نیست بلکه خردورزی است. یکی از مشکلات پژوهشگران ما این است که تحلیل‌شان ضعف دارد و دلیلش کم بودن آگاهی‌های جامعه‌شناسی، روانشناسی، فرهنگی و تاریخی است.

وی ادامه داد: هدف از پژوهش دانش‌آموزی ایجاد روحیه خردورزانه، پرسشگری و انتقادی است. باید با بچه‌ها تمرین طرح مسأله کرد تا خودش فکر کند و خودیادگیری داشته باشد.

سپس جاوید سرایی نیز به ایراد سخنانی پرداخت و گفت: متأسفانه پژوهش امروزه تبدیل به بازی شده است. یک مشکل تاریخی ما این است که ذهن و فکر پژوهشی نداریم. نگاه پژوهشی باید به هم‌افزایی جمعی ختم شود تا انباشت دانش داشته باشیم.

وی ادامه داد: ما هر روز یک شبهه پژوهش را بدون تفکر انجام می‌دهیم. بچه‌ها بدون اینکه بدانند بهترین پژوهشگر هستند ولی روش‌مند نیست.

سرایی تأکید کرد: پژوهش منجر به یک تغییر و ارتقای سطح دانش و زندگی می‌شود. ذات پژوهش یادگیری یاددهی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به تاریخ شکل‌گیری علم و پژوهش از دوران باستان تا معاصر پرداخت.

این پژوهشگر یادآور شد: روش‌مندی، رسیدن به واژگان مشترک و اهمیت داده‌ها مراحل مختلف رسیدن به پژوهش است. پژوهش فرایند هوشمند، خلاق و روش‌مند برای یافتن، بیان، یافتن، توصیف، بازنگری پدیده‌ها، رخداد، رفتار و باور است که منجر به تغییر و خلق دانش جدید می‌شود.

در بخش پایانی نشست نیز پرسش و پاسخ میان حاضران و سخنرانان شکل گرفت.