شبی دزدی به خانه‌ی مرد فقیری دستبرد می‌زند؛ اما چون سقف خانه‌ی مرد فقیر حصیری است از سقف می‌افتد و دست و پایش می‌شکند. دزد از مرد فقیر شکایت می‌کند. قاضی مرد فقیر را برای محاکمه احضار می‌کند. مرد بنا را مقصر می‌داند؛ بنا تقصیر را به گردن حصیر باف می‌اندازد؛ حصیر باف نیز پنبه‌زن را گناهکار می‌داند؛ تا اینکه نوبت به پیرمردی می‌رسد که با حل معما دست دزد و حاکم را رو می‌کند.