آنچه نیاز دارید

نی

لیوان پلاستیکی

خمیر بازی یا چسب

بشر یا یک لیوان

آب (ترجیحا آب رنگی برای جذابیت آزمایش)

شرح آزمایش

کف لیوان پلاستیکی را سوراخ کنید به‌گونه‌ای که نی را بتوانید از آن عبور دهید.

مانند شکل نی را تا جایی که اجازه دارید در سوراخ کف لیوان فرو ببرید و انتهای آن را با خمیر بازی خوب بچسبانید تا زمانی که در لیوان آب می‌ریزید آب از ته لیوان چکه نکند.

لیوان پلاستیکی را روی یک لیوان دیگر قرار دهید.

آب رنگی را درون لیوان پلاستیکی بریزید. چه اتفاقی می‌افتد؟

آب به دلیل نیروی چسبندگی سطحی و اثر مویینگی از لوله‌ی نازک نی بالا می‌رود و به دلیل نیروی جاذبه وارد لیوان یا بشر زیرین می‌شود.

انچه اتفاق می افتد...

مویینگی چیست؟

یکی از اثرات نیروی چسبندگی سطحی، مویینگی است. میزان بالا آمدن مایعات در لوله‌های بسیار نازک را مویینگی می‌نامند.

لوله‌ی مویین چیست؟ لوله‌هایی معمولا از جنس شیشه که دارای مجراهای داخلی بسیار نازک و باریکی هستند را لوله‌ی مویین می‌نامند.

مویینگی صعود یا نزول مایع در داخل لوله‌ی مویین را گویند. این پدیده بر اثر کشش سطحی اتفاق می‌افتد و در دو حالت وجود دارد.

الف) هرگاه نیروی چسبندگی سطحی بین مایع و شیشه بیشتر از نیروی پیوستگی بین مولکول‌های مایع باشد، مایع در لوله بالا می‌رود. در این حالت لبه‌های سیال بالاتر است. مانند آب یا خون.

ب) هرگاه نیروی چسبندگی بین مولکول‌های مایع بیشتر از نیروی چسبندگی سطحی بین مایع و شیشه باشد. مایع در لوله پایین می‌رود مانند جیوه

در حالت کلی می‌توان گفت که مایعات خیس‌کننده در لوله‌ی مویین بالا می‌رند در حالی که مایعات خیس نکننده پایین‌تر از  از سطح آزاد مایع در ظرف قرار می‌گیرند.

توجه داشته باشید که بالا رفتن آب داخل لوله‌ی مویین تا جایی است که نیروی کشش سطحی با نیروی وزن ستون آب برابر شود.