از شاعران دوره‌ی مشروطیت و از نوادگان فتحعلی شاه بود. تحصیلاتش را در دارالفنون تبریز گذراند؛ در فارسی و عربی و فرانسوی مهارت داشت و روسی و ترکی نیز می دانست. در نوزده سالگی وارد خدمت دولتی شد، ابتدا در گمرک مشغول شد، سپس رئیس کابینه معارف و رئیس دفتر ایالتی آذربایجان و معاون مالیه خراسان شد. با این که از شاعران دوره تجدد ادبی ایران بود و افکار تازه و مضامین نو اجتماعی  و اخلاقی و سیاسی  و تربیتی را وارد شعر فارسی کرد، اما شاعری نوپرداز به شمار نمی آید؛ چرا که در قالب های شعری کهن می سرود. زبان شعری او ساده، روان، پر مزاح و بی پرواست، و از به کار بردن واژه های عامیانه حتی در جدی ترین اشعار است.

اشعار وی آیینه زندگی مردم در عصر شاعر و موضوع اشعارش روشنگرانه و جهل ستیزانه در افشای خود کامگی زمامداران، به سخریه گرفتن خرافه، و در هجو ریاکاری است. پس از برپایی حکومت مشروطه، وزارت معارف از شاعران خواست تا شعرهایی سازگار با وضعیت نو برای کتاب های درسی بسرایند. ایرج در این دوره شعرهایی به زبان ساده و روان با درون مایه اخلاقی در بزرگداشت مقام پدر و مادر، گسترش ادب، و میهن دوستی سرود .

قصه های شیر و موش، و کلاغ و روباه( اثر لافونتن)

قطعه ادبی مادر که از نثر آلمانی با ترجمه آزاد به شعر فارسی برگردانده اشت.