«سمک عیار» یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین قصه‌های ‏ایرانی و از قدیمی‌ترین نمونه‌های داستان پردازی در ‏ادبیات فارسی است. تاریخ تألیف این کتاب معلوم ‏نیست، ولی زبان آن همان زبان ساده و زنده‌ی مردم در ‏اواخر قرن ششم هجری است؛ با این حال ماجرای آن به ‏زمان‌های بسیار کهن برمی‌گردد. ارزش این کتاب تنها به ‏دلیل جنبه ادبی آن نیست، بلکه بسیاری نکته‌ها را ‏درباره اوضاع اجتماعی و آداب و رسوم و اعتقادات ‏مردم بیان می‌کند، از آن جمله آیین عیاری و رفتار ‏پهلوانان و منش آنهاست که محور اصلی «سمک عیار» محسوب ‏می‌شود.‏