«ماتی و سامی و سه گاف گنده» داستانی است درباره دروغ گویی و پیامدهای آن و کتابی است در  ستایش راست‌گویی.
نویسنده در این کتاب از پسر یازده ساله ای به نام ماتی می گوید. پسری که برای تعطیلات تابستانی خانواده خود رویایی دارد. او برای این که آرزویش به واقعیت بپیوندد به دروغ متوسل می شود و با این کار خانواده اش را به دردسر بزرگی می اندازد.

پدر خانواده اهل فنلاند است و در رقابت با برادرش دروغی می گوید. در ادامه و در پی حوادثی که در داستان رخ می دهد ماتی هم برای این که در بین دوستانش کم نیاورد دروغی بزرگ تر می گوید؛ تا این که در سفر به فنلاند ماتی، برادر کوچکش سامی و پدر و مادرش خیلی زود متوجه می شوند که بدون خانه، پول و ماشین در میان یک دشت ناآشنا گیر افتاده اند.

صلاح نعورا در داستان «ماتی و سامی و سه گاف گنده» توانسته است موقعیت پیچیده ای که ماتی در آن گرفتار شده  است و روندی که به دروغ گفتن ماتی می انجامد را به خوبی به تصویر بکشد. از شروع داستان و ماجرای دلفینی در برکه ی آب شیرین، مادر ماتی و سامی به راحتی دروغ می گوید و به فرزندانش برچسب دروغ گویی می زند. رفتاری که تا پایان داستان ادامه دارد و بر رفتار ماتی تاثیر بسیار می گذارد.

 «ماتی و سامی و سه گاف گنده» رمانی است که کودکان  و نوجوانان مجذوب آن می شوند و با خواندن آن می آموزند که چرا دروغ‌گویی رفتاری نادرست است و چرا نباید دروغ گفت حتی اگر بزرگترها دروغ بگویند. کلافگی و سردرگمی ماتی از دروغی که گفته است و شرایط دشواری که برایش ایجاد می شود نشان می دهد دروغ گفتن قبل از هر چیز به شخص دروغگو آسیب می رساند.

خواندن کتاب به والدین نیز توصیه می شود. این داستان آینه‌ای است که رفتار آن‌ها و تاثیری که بر فرزندانشان دارد را به آنان می‌نمایاند.

کتاب با وجود زبان طنز، از پرداختن به مسائل جدی زندگی نیز غافل نشده و در طول داستان بارها به آرزوها و دل‌نگرانی های کودکان اشاره شده است.