سرگذشت شعر در ایران
فرهنگ و تمدن ایرانی
کتاب سرگذشت شعر 15 فصل دارد. عنوان فصلهای کتاب به ترتیب عباتند از:
اولین شعر، افسانه اولین شعر، از شعر عربی تا شعر فارسی، سامانیان پدر شعر فارسی، نامه باستان، شعر درباری، تولد شعر بیرون از دربار، داستانسرایان، شعر در اوج، بازگشت شعر به خراسان، شعر مردمی، بازگشت به گذشته، شعر در آستانه تغییر، تولد شعر نو، تولد شعر سپید، شعر در خیابان، منابع و مراجع
آیا شما میدانید چه کسی اولین شعر را گفته است؟ برای رسیدن به جواب این سؤال اگر همه کتابهای تاریخ را هم ورقورق بگردیم، به جواب نمیرسیم؛ چون اغلب این کتابها به زمانی برمیگردند که نشانه مکتوبی پیدا شده باشد؛ مثلاً کتیبهای سنگی بر سر گوری یا کتابی قدیمی یا چیزهایی از این قبیل. و چنین چیزهایی نه به آن کودک نخستین کار دارند و نه پدر و مادر او و نه کودکهای نخستین دیگر و پدر، مادرهایشان؛ اما به نظر من برای همان کودک نخستین هم بین گل و خار و سنگ فرقی بوده است و چه بسا که او به فرق سنگ و گل فکر کرده باشد و چیزهایی از ذهنش گذشته باشد که بشود آن را یک جوری شعر نامید.
و ما همین طور که در خیال خودمان به دنبال جواب این پرسش میگردیم، میتوانیم به این موضوع هم فکر کنیم که شاید آنها هنوز نمیتوانستهاند حرف بزنند و بنویسند و این شعرها فقط در ذهن آنها بوده است. میتوانیم به این موضوع هم فکر کنیم که آیا میشود اسم چیزی را که فقط در ذهن آدمهاست، شعر گذاشت؟ یا این که شعر حتماً باید برای کسی گفته و نوشته شود؟ میشود این فکرها را همینطور ادامه داد و به این هم فکر کرد که خیلی از نقشهایی که بر دیواره غارها کشیده شده و آنچه که بر دیواره غارها و کتیبهها کنده شده است، نتیجه همین خیالهاست و سرچشمه شعرهایی که بعدها نیز سروده شدند و اما اکنون آنها را میخوانیم، به همین خیالها میرسد....